قالب وبلاگ

هر سئوگی،سئوگیدیر 

دیینده گولدوم 

الیمین اوستونه آغاج چالدیلار 

دیلیمی باغلاییب  

منی داندیلار. 

هر سئوگی،سئوگیدیر 

آنلامیرام من. 

بیریسی گؤز یولدا 

بیریسی داردا 

بیریسی هر باغا 
الین اوزادیر. 

 

بؤلوم لر: اۆز یازیلاریم ، 

ازجمله حوادث مهمّی كه در دوران فرمانروائی مرزبان در قره باغ رخ داد و در سرنوشت این دیار، تأثیر بسزائی بر جای نهاد، تهاجم روس ها به این سرزمین و كشت و كشتار مردم و ویران كردن شهر بردعه بود. تأثیر این یورش وحشیانه، چنان مخرّب و ویرانگر بود كه شهر بزرگ و با شكوهی مثل بردعه، دیگر كمر راست نكرد و آن عظمت دیرین خود را هرگز باز نیافت.

روس ها چند بار به این ولایت، حمله كردند، لكن بنا به تحقیق كسروی، در حمله چهارم كه در سال ۳۳۳ﮬ. ق و در زمان فرمانروائی مرزبان صورت گرفته، شهر مجلّل و آباد بردعه، كرسی و بزرگترین شهر قره باغ به ویرانه‌ای تبدیل گشته است. و این فاجعه هولناك، تا قرن ها بعد، تأثیر شوم خود را برجای گذاشته، چنان كه حكیم نظامی گنجوی كه دو قرن بعد از این رخداد خونین و مخرّب، دیده به هستی گشوده، به شدت تحت تأثیر آن قرار گرفته و در آثار خود به این حادثه سرنوشت ساز پرداخته است.

« قبیله های اسلاو كه در شمال، زندگی می‌كردند، به نام روس معروف بودند. این قبایل، نیاكان مردمان كنونی روس، اوكراین وبیلوروس به شمار می‌روند. در میان این قبیله‌ها ، اسلاوهای شرقی ازدوران باستان با سرزمین های ساحلی خزر، روابط بازرگانی داشته‌اند. و به خصوص فرمانروایان كیف، پی در پی به سرزمین های مجاور یورش می‌بردند. »[1]

«روسان در این زمان ها، ملّت چندان بزرگ و بنامی نبودند و در سرزمینی كه در نزدیكی‌های دریای بالتیك می‌نشستند، صدها فرسنگ از ارّان دور، و دولت نیرومند خزر و برخی ملّت‌های دیگر در میانه فاصله بودند. با این همه، چون ایشان، در كشتیرانی و دریاپیمائی مهارت بسیار داشتند و مردم دلیر و جنگجو بودند، از رود «ولگا»كه آن زمان ها هم به نام «اتل»معروف بود با كشتی‌ها به دریای خزر در آمده، در ارّان، گیلان، مازندران وگرگان كه بر كنار دریای مذكور نهاده اند، به تاخت و تاز و تاراج و یغما می‌پرداختند و كشتار و خرابی بسیار می‌كردند. »[2]

آرديني اوخو

بؤلوم لر: قره باغ در گذر تاریخ، 

اوشاقلار ساحیله ساری قارامتیل، نامعلوم بیر شئیین یاخینلاشدیغینی گؤرنده اول ائله بیلدیلر كی، بو دوشمن گمیسیدیر؛ لاكین دور آغاجلارینی و بایراقلاری تاپماییب، اونو بالینایا اوخشاتدیلار. آخیردا دالغالار نامعلوم اشیانی ساحیله آتدی و اوشاقلار اونو یوسون و مئدوزالاردان، دنیزین زیر- زیبیلیندن تمیزله‌ییب گؤردولر كی، بو انسان جسدیدیر.

آرديني اوخو

بؤلوم لر: حئكایه لر، 

(1906-1956)

ایگیرمی عصر آذربایجان  ادبیاتی تاریخینده چتین ائله بیر شاعر تاپیلار    كی،  وطنپرورلیك،  بئین المیللچیلیك، هۇمانیزم، یۆكسك خلقیلیك و شئریت، حیات حقیقتی و روْمانتیك آرزولاری صمد وۇرغون سویه‌سینده بیرلشدیرمه‌یه نایل اوْلسون.

آذرباجان  تاریخینده صمدوۇرغون (صمد  یۇسیف اوْغلو وكیلوْو) گؤركملی شاعر،عالیم و اجتماعی خادیم كیمی داخیل اوْلوب. صمد یۇسیف اوْغلو وكیلوْو 1906-جێ ایلده قازاخ رایوْنونون یۇخاری سالاهلی كندینده آنادان اوْلوب. ایلك تحصیلینی كندده آلدیقدان سوْنرا 1918-جی ایلده قازاخ مۆعللیملر سئمینارییاسینا داخیل اوْلموشدور. 1924-جۆ ایلده سئمینارییانی بیتیرن صمداولجه قازاخ،سوْنرا قۇبا، داها سوْنرا ایسه گنجه‌ده مۆعللیملیك ائتمیشدیر. ائله بۇ دؤورده اوْ، ایلك شعرلرینی یازماغا باشلامیشدیر."وۇرغون" تخللوسو ایله یازدیغی ایلك شعرلرینده كۆسكونلوكله یاناشی، طبیعته هدسیز آلوده‌چیلیك، وۇرغونلوق واردی. محبت لیریكاسی س.وۇرغون یارادیجیلیغی‌نین بۇ دؤورو اۆچون داها كاراكتئریك ایدی. اوْ، 1924-جۆ ایلدن اعتباراً ایلك شعرلرینی درج ائتدیرمه‌یه باشلاییر. صمد وۇرغونون ایلك شعرلری خالق طرفیندن رغبتله قارشیلانسادا،اوْنون بۇ شعرلری یالنیز 1957-جی ایلده توْپلاناراق آیریجا كیتاب شكلینده درج اوْلونموشدور. همین كیتاب "چیچك" آدلانیر.

آرديني اوخو

بؤلوم لر: آذربایجان تاریخیندن یۆز شخصیییت ، 

ناتوان ۱۵ آوقوست ۱۸۳۲-جی ایلده شوشادا آنادان اولموشدور. مهدی قولو خان قیزینا اؤز آناسی خورشود بانونون آدینی وئرمیشدیر. خورشود بانو عائله نین یئگانه اؤولادی، هم ده قاراباغ خان لیقلاری نین سونونجو ورثه سی اولدوغو اوچون، اونو سارایدا « دوررو یئكتا» (تك اینجی)، ائل آراسیندا ایسه «خان قیزی» چاغیرمیشلار.
بالاجا خورشود بانونون ایلك تربیچی لری سارایین تجروب هلی دایه و مورببیی هلری اولموشدولار. مكتب یاشینا چاتدیقدا ایسه ائوده دؤورون عالیم و صنعتكارلاریندان درس آلماغا باشلامیش دیر. مشغله زامانی خورشود بانو «قرآن» آیه لرینی و دینی احكام لاری ازبرلمكله یاناشی، دونیوی علم لرله ده تانیش اولموش دور۱۹ -جی عصرده كوبار عائله لرین اوشاق لارینا بیر قایدا اولاراق دوغما دیلی ایله برابر، عرب و فارس دیلی، اونون صرفی- نحوی تلیم ائدیلدیگین دن، خان قیزی دا بو دیللری اؤیرنمیش، اونلارین واسطه سیله كلاسسیك شعرین قایدا-قانونلارینی منیمسمیش دیر. او، لازیمی درجه ده بیلیك الده ائتدیكدن سونرا مونتظم صورتده موطالیه ایله مشغول اولموش دور. داهی شرق شاعرلرین اله دوشن نادیر كیتابلاری، قیمت لی ال یازمالاری خورشود بانونو كلاسسیك ادبیاتا باغلامیش دیر.

آرديني اوخو

بؤلوم لر: آذربایجان تاریخیندن یۆز شخصیییت ، 

(؟-1066)

دوْققوز یۆزیللیگین اوْرتالاریندان اعتباراً آذربایجان مدنیتی  سرعتله  اینكیشاف ائتمه‌یه باشلاییر. بۇنون  اۆچون الوئریشلی تاریخی زمین یارانمیشدی. اولجه ساسانی  ایمپئرییاسی، سوْنرا  ایسه عرب خیلافتی تركیبینده اوْلان آذربایجان یاخین و اوْرتا شرقین  مشهور  مدنیت  اوْجاقلاری   ایله  سێخ قارشیلیقلی علاقه‌‌ ساخلامیش،شرق مدنیتی‌نین اینكیشافیندا یاخیندان  ایشتیراك ائتمیشدیر.

آرديني اوخو

بؤلوم لر: آذربایجان تاریخیندن یۆز شخصیییت ، 

یۇسیف كۆسئییر اوْغلونون تۆربه‌سی هجمی اعتباریله بیر اوْ قدر بؤیوك تیكینتی اوْلماسا دا، مئمارلیق بزیی ساده اوْلسا دا، اؤز عۆمومی كوْمپوْزیسییاسی‌نین آیدینلیغی و حیصه‌لری‌نین مۆتناسیبلیگی اعتباریله و ائله‌جه ده اینشاات ایشلری‌نین دقتله آپاریلماسی جهتدن گؤزل بیر مئمارلیق عابده‌سیدیر.

مؤمینه خاتین تۆربه‌سی. عجمی ابوبكر اوْغلونون ناخچیواندا زمانمیزه قدر قالمیش ایكینجی بیر اثری اوْلان مؤمینه خاتین تۆربه‌سی اوْرتا عصر ناخچیوان شهری‌نین عظمتینی عكس ائتدیریر، ناخچیوان مئمارلیق مكتبی‌نین، بدیی-مئمارلیق سویه‌سی‌نین بیر شاهیدی كیمی ناخچیوانین مركزینده یۆكسه‌لیر.

آرديني اوخو

بؤلوم لر: آزربایجان ، دیل و تاریخی،