قالب وبلاگ

(1892-1947)

“12  شهریور”،  “قێزیل  صحیفه‌‌لر”  آدلی  بدیی اثرلرین،   آنا   دیلی،   ادبیات،    پئداقوْقیكا  و   س. مسئله‌‌لره  دایر مقاله‌لرین  مۆلیفی  سیدجفر پیشوری (خالخالی)   هم شیمالی، هم ده جنوبی آذربایجاندا داها چوْخ دئموْكراتیك اصلاحاتلار كئچیرمك   ایسته‌ین،  جنوبی  آذربایجانین  مدنی مۇختاریتینه جان آتان سیاستچی كیمی تانینیر. سیدجعفر   پیشوری  آذربایجان تاریخینه اؤز آدینی جنوبی آذربایجاندا دئموْكراتیك حركاتین  گؤركملی خادیملریندن بیری و پۇبلیسیست كیمی یازمیشدیر.

سیدجفر  سیدجاواد  اوْغلو  جاوادزاده  پیشه وری 1892-جی ایلده  جنوبی آذربایجانین خالخال ویلایتی‌نین زاوییه كندینده آنادان اوْلوب. دوْغما كندینده ایلك تحصیلینی آلدیقدان سوْنرا آتاسی باكییا كؤچمك قرارینا گلیر. بۇ دؤورده جنوبی آذربایجاندا ایشسیزلیك دهشتلی درجه‌ یه‌‌ چاتمیشدی و مینلرله آذربایجانلی باكییا گله‌رك نئفت مدنلرینده، زاووْد و فابریكلرده ایشه دۆزه‌لیردی. 1905-جی ایلده پیشوری‌نین عائله‌‌سی، نهایت، باكییا كؤچور. بۇرادا پئداقوْژی تحصیل آلدیقدان سوْنرا ایش آختارماغا باشلایان پیشوری 1913 - 1917- جی ایللرده خێردالان كندینده مۆعللیملیك ائدیر.

رۇسییا ایمپئرییاسی و اوْنون تركیبینده اوْلان شیمالی آذربایجاندا جریان ائدن سییاسی حادثه‌‌لر پیشوریدن ده یان كئچمیر. اوْ، 1917-جی ایلده سییاسی فعالیته قوْشولور و تدریجن كوْممونیست ایدئوْلوْگییاسینا اینانماغا باشلاییر. سیدجفر اینانیردی كی، عۆمومی برابرلیك حؤكم سۆرن، شخصی مۆلكیتین اوْلمادیغی بیر دؤولت یارادیلارسا، بۆتون پروْبلئملر اؤز حلینی تاپار.

(1369-1417)

 عمادالدین

یارادیجیلیغا لیریك  شعرلرله باشلایان عمادالدین نسیمی سوْنرالار داها  چوْخ  فلسفی شعرلر یازمیش، حتی فلسفی و سییاسی فیكیرلرینی بئله اینسانلارا بدیی سؤز واسطه‌‌لری ایله چاتدیرمیشدیر. اوْنون  ایلك شعرلرینده محبت، اینسان  گؤزللیگی‌نین  تررنومو اساس یئر تۇتموشدور. تدریجن پۆخته‌لشن  شاعر اثرلرینده  سییاسی، اجتماعی، اخلاقی  مؤوضولارا  داها گئنیش  یئروئرمه‌یه باشلاییر. نسیمی‌نین بدیی یارادیجیلیغی آذربایجان شئری‌نین شكلی خۆصوصیتلری‌نین تكمیللشمه‌سینده مۆهوم روْل اوْینامیشدیر.  نسیمی‌نین قزللری، رۆبایلری، تۆیوغلاری اوْریژینال و اوْریژینال اوْلدوغو قدر  ده قییمتلیدیر.

نسیمی‌نین شعرلری هله ساغلیغیندا بۆتون یاخین شرقده، ایراقدا، كیچیك آسییادا، سۇرییادا، اوْرتا آسییادا، حتی اۇزاق شرقده یاشایان اۇیغورلار آراسیندا چوْخ پوْپولیار  اوْلموشدور.

آذربایجان  تاریخینه  عمادالدین  نسیمی  آنا  دیلینده یازیلمیش   ایلك   فلسفی قزه‌لین  مۆلیفی كیمی داخیل اوْلموشدور.ایلك  مۆستزاد،  مۆرببئ  و  ترجیبندلر یازان شاعر ده محض اوْدور.