من توركم ، آذری یوخ Vətən Anadır ANA çağırır bizi
| ||
|
اونلار بوتون گونو مئییتله اوینادیلار؛ قوما باسدیردیلار، تزهدن اوستونو آچدیلار، باشینا مین اویون گتیردیلر، آخردا بؤیوكلردن كیمسه بونو گؤروب، بوتون كندی آیاغا قالدیردی. مئییتی یاخینلیقداكی ائوه آپاران كیشیلر، حس ائلهدیلر كی، بو، عادی اؤلولردن دئییل، چوخ آغیردی، بلكه لاپ آت آغیرلیغیندادی؛ آما فكرلشدیلر كی، یقین دنیزده چوخ قالدیغیندان سوموكلرینه سو هوپوب. ائوه گتیردیلر، یئره اوزاداندا گؤردولر كی، مئییت اونلارین هر بیریندن یئكهدی كی، اوتاغا گوجله سیغیشیر، دوشوندولر: یقین سودا بوغولانلارین بعضیلری اؤلدوكدن سونرادا بؤیومیه دوام ائدیرلر و بو بیچاره همین ناراحت اؤلولردندی. مئییتدن دنیز قوخوسو گلیردی، باشدان آیاغا جیلله اؤرتولموشدو. اونون بو كنددن اولمادیغینی بیلمك اوچون صفتینی تمیزلهمك كفایتایدی. چونكی كندده وور- توت ایگیرمییه قدهر تاختا ائو، هر ائوین قاباغیندا كیچیك بیر حَیَط واردی و حَیَطلری بوز، چیلپاق داشلارلا اؤرتولموش بو ائولر، بوم- بوش كؤرفزین لاپ قورتاراجاغیندا، اووج ایچی بویدا یئره سیغینمیشدی. تورپاغین آزلیغیندان كندلیلر همیشه قورخو ایچینده یاشاییردیلار، قورخوردولار كی، كولك گوجلنسه، اوشاقلاری و ایللرین آرا- سیرا بو یئرلره گتیریب چیخاردیغی اؤلولری سوپوروب دنیزه آتا بیلر. لاكن دنیز ملایم و سخاوتلیایدی، كندین بوتون كیشیلریایسه یئددیجه قاییغا راحت یئرلشیردی، بئله كی، دنیزدن مئییت تاپاندا هر هانسی بیر آداما گؤز اوجو باخیب، خاطرجم اولوردولار كی، آرالاریندا اؤلوب- ایتن یوخدو، هامیسی یئریندهدی. همین آخشام هئچ كس دنیزه چیخمادی، كیشیلر قونشو كندلره سوراقلاشماغا گئتدیلر، آروادلارایسه اؤلوایله مشغولایدیلر. اونلار مئییتی جیلدن تمیزلهدیلر، ساچینا دولاشمیش یوسونلاری آریتلادیلار، بدنینه یاپیشمیش مرجانلاری قاشیدیلار. گؤردولر كی، اوتلار، یوسونلار بو یئرلردن دئییل، اوزاق- اوزاق اوكئانلارین، درین- درین سولارین دیبیندندیر. سونرا باخیب گؤردولر كی، رحمتلیك اؤز اجلینی وقارلی بیر تمكینله قارشیلاییب. دنیزده باتانلارین اوزوندن یالقیزلیق اوخوناردی، كیچیك چایدا بوغولانلارین اوزونده مسكین بیر خسیسلیك ایفادهسی اولاردی، اونون صفتیسه ساكت، وقارلی و گؤزلایدی؛ بو هله هاراسیدی، اونو تر- تمیز یویوب قورولادیقدان سونرا ساغلیغیندا نئجه اولدوغونو باشا دوشنده آروادلارین حئیرتدن دیلی قورودو. او، آروادلارین ایندییهدك گؤردوكلری كیشیلردن نهاینكی گؤزل، گوجلو و بوی- بوخونلوایدی، حتّی ایندی روحو اوچوب گئدندن سونرادا، اؤز عظمتی و گؤزللیییایله آدامی دلی- دیوانه ائلهییردی. كندده اونون بویو اوزونلوغوندا، آغیرلیغینا تاب گتیرهجك چارپایی تاپیلمادی. ان هوندور كیشیلرین شالوارلاری دار اولدو، ان شیشمان كیشیلرین كؤینكلری اَینینه گلمهدی، كیشیلرین آیاققابیلاری بارماقلارینین اوجوندا قالدی، دئمه كندده هئچ كیشی یوخموش، آدلاری كیشیایمیش. اؤلونون گؤزللییینه حئیران اولموش قادینلار بیر یئكجه یئلكن پارچاسیندان اونا شالوار، قیزلارا توی پالتاری بیچیلن هوللاند كتانیندان اونا كؤینك تیكمهیی قرارا آلدیلار. اونلار دؤره ووروب، پالتار تیكیردیلر و هر ایلمهدن سونرا باشلارینی قالدیریب، حئیرتله اؤلویه باخیردیلار. اونلارا ائله گلیردی كی، كولك هئچ وقت بو جور عنادلا اسمهییب. كاراییب دنیزی عؤمرونده بئله تلاطملی اولماییب و اونلار بونون سببینی آختاریب اؤلوده تاپیردیلار. فكرلشیردیلر كی، اگر بو كیشی اونلارین كندینده یاشاسایدی، ان ائنلی قاپی، ان هوندور تاوان، ان محكم دؤشمه و دونیانین ان خوشبخت قادینی اونون ائوینده اولاردی، بو جور كیشی ساحیله گلیب هایلاسایدی، ایری-ایری بالیقلار سودان هوپپانیب، اونون حضورونا گلردی؛ ایشه ائله جان یاندیراردی كی، داشلارین آراسیندان بولاقلار قاینایاردی، ایستهسیدی لاپ سیلدیریم قایالاردا گول- چیچك آچاردی. آروادلار گیزلینده اونو اؤز ارلریایله مقایسه ائدیب، فكرلشیردیلر كی، ارلرینین عؤمرو بویو ائتمك ایستهدییی و ائده بیلمهدییی ایشلره او، بیر گئجهده آسانجا انجام چكردی. بئلجه فكرلشه- فكرلشه آروادلار بو قدهر فرسیز و مسكین گؤرونن ارلریندن اوركلرینده همیشهلیك اوز دؤندردیلر. نهایت اونلاردان ان یاشلیسی؛ قوجالیغی اوزوندن، اؤلویه شهوتدن چوخ شفقت حسیایله باخان بیر قاری آه چكرك بئله دئدی: - بو جور آدامین آدی شبههسیز كی، استبان اولمالیدی. بو، حقیقتایدی. اونون آدینین استبان اولدوغونو بیلمك اوچون اؤلویه اؤتری بیر نظر سالماق كفایتایدی. یالنیز ان عنادكار و گنج قادینلار اؤز خیاللاریندا اونو گئییندیریب- گئجیندیریردیلر، دؤرهسینی گول-چیچكله بزهدیكدن سونرا اؤلویه لاوتارو آدینی یاراشدیریردیلار، لاكین بو، بوش بیر خیال ایدی. چونكی هوللاند كتانی آزلیق ائتدیییندن كؤینك اونون اَینینه گوجله گلیردی، شالواریایسه چوخ ناشی تیكیلمیشدی، اوستهلیك، نامعلوم بیر قووه كؤینهیین دویمهلرینی قوپاریردی. گئجه یاریدان سونرا كولگین وییلتیسی اینجلدی، دنیز ساكتلشدی و اطرافا چؤكن سسسیزلیك آخیرینجی شبههلره سون قویدو، البته كی، اونون آدی استبانایدی. قادینلار اونو گئییندیریب، ساچینی دارادیلار، دیرناقلارینی توتدولار، ساققالینی قیرخدیلار و ابدی اوندان آیریلاجاقلارینی دوشونوب، لاپ غم دریاسینا باتدیلار. آما سون آندا عاغیللارینا گلدی كی، اگر بو بویدا بدن اؤلومدن سونرادا اونا مانع اولورسا، دئمهلی ساغلیغیندا اونا لاپ عذاب وئرملیایمیش. اونون ساغلیغینی گؤزلری قاباغینا گتیریب گؤردولر كی، او، قاپیلاردان یان پؤرتو كئچمهیه، باشی ازیلمهسین دئیه ایكی قات اَییلمهیه، قوناقلیقلاردا آیاق اوسته قالماغا محكومایمیش. او، آیاق اوسته دایانیب دنیز اینهیی كیمی كوپپوش، چهرایی اللرینی گیزلتمهیه یئر آختاریر، ائو صاحبهسیایسه تشویش ایچینده ستوللارین محكملییینی یوخلاییر: «بویورون بورا، استبان، بویورون بورا»، اوایسه دیوارا سؤیكنهرك آخماق بیر تبسومله «ناراحات اولمایین، سنیورا،- دئییر- منیم اوچون بئله ده خوشدور»، اؤزونونسه آیاقلاری گؤینهییر، ائله بیل دابانینین دریسینی سویوبلار، هر دفعه قوناقلیقدا «ناراحات اولمایین، سنیورا، منیم اوچون خوشدور» دئمكدن دیلی قابار باغلاییب، تكی آلتینداكی ستولو سیندیریب رسوای اولماسین، اؤزوده یقین بیلمیر كی، اونا «گئتمهیین، استبان، هئچ اولماسا قهوه ایچین» دئینلر، آرخاسینجا «نه یاخشی كی، بو هئیوره رد اولدو، جانیمیز قورتاردی» پیچیلدایاجاقلار. قادینلار اؤلویه باخا- باخا بئلهجه دوشونوردولر، سحرین آچیلماسینا ایسه لاپ آز قالیردی. بیر آزدان ایشیق اونو ناراحات ائتمهسین دئیه اوزونو یایلیقلا اؤرتدولر و بوندان سونرا او، قادینلارا ائله كؤمكسیز، ائله جانسیز، ارلرینه او قدهر اوخشار گؤروندو كی، اوركلری یومشالیب گؤز یاشلارینا چئوریلدی. اولجه قادینلاردان ان جاوانی هؤنكوردو، سونرا قالانلاریدا سانكی بیر- بیرینین هاواسینا آه- اوفدان آغلاشمایا كئچدیلر و اونلار آغلاشدیقجا اؤلو اونلار اوچون بیر او قدهر استبان اولوردو، آخیردا گؤز یاشلارینین بوللوغوندان، بیچاره استبان دونیانین ان فاغیر، ان كؤمكسیز و ان دوغما آدامی اولدو. نهایت كیشیلر گلیب، خبر وئرنده كی، قونشو كندلرده اؤلوب- ایتن یوخدور، گؤز یاشلاری تؤكن آروادلارین چیچهیی چارتلادی: - چوخ شوكور، سنه، ایلاهی!- دئدیلر.- او بیزیمدیر! كیشیلر گؤز یاشلارینی، بوتون آه- اوفلاری اولجه آرواد نازی بیلدیلر. گئجهنین عذابلی سورغو-سواللاریندان یورولموش كیشیلر یالنیز بیر شئیی- گوندوزون كولكسیز و ایستی گونشی اونلارین قاباغینی كسمهمیش، چاغریلمامیش قوناقدان بیریوللوق یاخا قورتارماغی آرزولاییردیلار. اؤلونون آغیرلیغینا تاب گتیرسین دئیه، دور آغاجینین قیریقلاریندان خرك دوزلتدیلر؛ سوالتی آخینلار اونو تزهدن اوزه چیخارا بیلمهسین دئیه، آیاقلارینا تجارت گمیسینین لؤوبرینی باغلاماغی قرارا آلدیلار- بئلهده مئییت سویون لاپ دیبینه: بالیقلارین كور اولدوغو، دالغیجلارینسا قورخودان باغری یاریلدیغی ان درین قاتلارا ائنر. لاكین كیشیلر تلسدیكجه قادینلار واختی اوزاتماغا مین جور بهانه تاپیردیلار. اونلار هوركموش تویوقلار كیمی او یان- بو یانا قاچیشیر، موجرولرینده مختلف دنیز طلسیملرینی چیخاریب گتیریردیلر، بیری مئییتین بوینونا دعا آسیردی، او بیری قوللارینا بیلرزیك تاخیردی، هامیسیدا بیرلیكده كیشیلرین ال- آیاغینا دولاشیر، اونلاری لاپ حوصلهدن چیخاریردیلار، آخیردا كیشیلر دؤزمهدیلر: «ای آرواد، هارا تپیلیرسن، ایتیل بوردان، آز قالا مئییتین اوستونه دوشهجكدیم». آخیردا كیشیلر شبههیه دوشدولر: بیر یاد آدامدان اؤترو بو قدهر بربزك، دعا، طلسیم؛ آخی فرقی ندی، بیر آزدان كؤپك بالیقلاری اونو پارچالاییب یئیهجك! لاكین آروادلار هله ده اؤز اوجوز توتیالاریندا ائشلهنیر، بیرینی گتیریب، او بیرینی آپاریردیلار، ایتلشیردیلر، سؤزلشیردیلر و اونلارین گؤز یاشلاریندان بللی اولمایان شئیلری، آه- اوفلاری بروزه وئریردی. آخیردا كیشیلر لاپ جین آتینا میندیلر: گؤرهسن، بو آروادلار دنیزین ساحیله آتدیغی بیر قالاق، سویوموش، موردار اتدن اؤترو نییه بئله های-كوی سالیرلار؟ آروادلاردان بیری بو اعتناسیزلیغا دؤزمهییب اؤلونون اوزونده كی یایلیغی قالدیردی و كیشیلرین حئیرتدن نفسی كسیلدی. بلی، بو، استبان ایدی و هامی نین بونو درك ائتمه سی اوچون بو آدی بیرده تكرار ائتمهیه احتیاج یوخدو. بودور، او، سابالو بالیغی كیمی دومدوز اونلارین قارشیسیندا اوزانیب، آیاقیالین، اَینینده یئددی آیلیق چاغانین شالواری، بیچاق باتمایان محكم دیرناقلاری، اؤزوده بئله جانسیز، بئله كمكسیز، آدامین لاپ اورهیی سیخیلیر؛ یایلیغی اوزوندن قالدیران كیمی گؤرورسن كی، او، اوتانیر: آیاق یالین، اَینینده یئددی آیلیق چاغانین شالواری، بیچاق باتمایان ساری دیرناقلاری، بیچاره لاپ خجالت چكیر، بوتون گؤركمیله سانكی دئییر: «منیم نه تقصیریم، اگر بیلسیدیم كی، ایشلر بو جور اولاجاق، اؤلمهیه داها مناسب یئر سئچردیم، آیاغیما یئكه بیر گمی لؤوبری باغلاییب بو یئرلری بینمهمیش آدام كیمی اؤزومو قایادان آشاغی بوراخاردیم، تكی بو سویوموش، موردار ات قالاغیایله سیزی عصبیلشدیرمهییم… كیشیلر بو سؤزلرین صمیمیلیینه البلجه ایناندیلار. حزنلو دنیز گئجهلرینین بوتون آجیسینی دادمیش، گونلرین بیرینده آروادلارینین اونلاری آرزولاماقدان بئزیب دنیزین گتیردییی اؤلولرین حسرتیایله یاشایاجاغیندان قورخان ان قیسقانج كیشیلر، حتّی ان سویوق قانلی و محكم كیشیلر بئله استبانین صمیمیلییندن هیجانا گلرك كؤورلدیلر. آخیردا ایش او یئره گلیب چیخدی كی، ائوسیز- ائشیكسیز اؤلویه دبدبلی بیر دفن مراسیمی دوزلتدیلر. قونشو كندلره گول گتیرمهیه گئتمیش قادینلار اونلارین صحبتینه اینانمامیش بیر دسته آروادلا قاییدیب گلدیلر، تزه گلنلر هر شئیی اؤز گؤزلریله گؤروب، یئنیدن گول گتیرمهیه یوللاندیلار و داها بیر دسته قادینلا قاییتدیلار. آخیردا آداملار و گوللر او قدهر چوخالدی كی، كئچیب گئتمهیه یئر قالمادی. سون آندا اؤلونو دنیزه یئتیم كیمی قایتارماغا اوركلری گلمهدی، اونا گؤره كندین ان معتبر آداملاریندان اونا آتا و آنا سئچدیلر، قالانلاریایسه اونون قارداش و باجیسی، داییسی و بیبیسی اولدولار، آخیردا كندین بوتون آداملاری بیر- بیریله قوهوملاشدیلار. ساحیلین یاخینلیغیندان اوزوب كئچن دنیزچیلر آغلاشما سسینی ائشیدیب قورخویا دوشدولر كی، یقین یولو آزیبلار، حتّی اونلاردان بیری دنیز پریلری حاقدا قدیم ناغیللاری خاطیرلاییب، امر ائتدی كی، اونو دور آغاجینا باغلاسینلار، یوخسا سو پریلری اونو آلدادیب، یولدان چیخارا بیلر. كندین جاماعاتیایسه حجتلشمكدیدی، چونكی اؤلونو چیینینده اوچوروما آپارماق ایستهین حددن چوخ ایدی. اونلار مباحثه ائده- ائده قفیلدن كوچهلرینین كیمسهسیز، حَیَطلرینین داشلیق، آرزولارینینایسه اؤلونون گؤزللییی و عظمتی اؤنونده نئجه مسكین اولدوغونو باشا دوشدولر. اونلار مئییتی قایادان دنیزه آتاندا آیاغینا لؤوبر باغلامادیلار كی، او، ایسته دییی واخت قاییدیب، گله بیلسین و اؤلو قایادان اوچدوغو آندا شوورلاریندا تام بیر اسرلیك یول كئچدیلر. هامی نین بوردا اولمادیغینی و هئچ واخت اولمایاجاغینی بیلمك اوچون اونلارین بیر- بیرینه باخماسیدا لازیم گلمه دی. لاكین اونلار بیر شئیی یاخشی بیلیردیلر كی، ایندن بئله قاپیلاری ائنلی، تاوانلاری هوندور، دؤشمهلری محكم اولمالیدیر كی، استبانلا باغلی خاطیرهلر ایستهدییی یئرلری قورخوسوز- هوركوسوز گزه بیلسین، اوندا هئچ كس «آخماق هئیوره اؤلدو، گؤزل هئیوره اؤلدو» دئمهیه جسارت ائتمز. ایندن بئله اونلار ائولرینی شاقراق رنگلرله بویایاجاقلار، ساحیلكناری قایالارین سیلدیریم یاماجلارینا گول-چیچك اكجكلر و گلجكده نهنگ- نهنگ گمیلرین سرنیشینلری آچیق دنیزده باغ- باغاتین عطیر اییندن یوخودان اویاناجاقلار؛ سینهسی مئداللی، الینده كومپاس توتموش كاپیتان كاراییب دنیزینین اوفوقونده قیزاران، گول- چیچهیه بورونموش كؤرفزی گؤسترهرك اون دؤرد دیلده دئیهجك: باخین؛ باخین، یاخشی باخین، اوردا كولك ائله ملاییمدی كی، گئجه-گوندوز چارپایینین آلتیندا دینجهلر، گونش ائله ایشیقلیدی كی، گونباخانلار هانسی سمته بویلاناجاغینی بیلمزلر؛ اوردا، بلی، اوردا استبانین كندی یئرلشیر. بؤلوم لر: حئكایه لر، |
Dağlıq Qarabağ (1988-1993) Xankəndi (18.09.1988) Əskəran (19.10.1991) Hadrut (19.11.1991) Xocalı (26.02.1992) Şuşa (08.05.1992) Laçın (17.05.1992) Xocavənd (02.10.1992) Kəlbəcər (3-4.04.1993) Ağdərə (07.07.1993) Ağdam (23.07.1993) Cəbrayıl (23.08.1993) Füzuli (23.08.1993) Qubadlı (31.08.1993) Zəngilan (30.10.1993) *** Azərbaycan *** |
[ طراحی : ایران اسکین ] [ Weblog Themes By : iran skin ] |