قالب وبلاگ

پایان امپراطوری ایلخانی در ایران به فترتی منجرّ شد كه به هر حال عنصر قدرت را تضعیف كرد و نیروهای مختلفی را برای اعمال قدرت در دولت وارد صحنه نمود. كشمكش بر سر قدرت در بین این گروههای رقیب به مدّت نیم قرن ادامه یافت. با این كه یك یا چند تن از این رقیبان در منطقه تحت نفوذ خود می توانستند برای مدّتی كوتاه فضائی آرام و باثبات از نظر سیاسی و اقتصادی برقرار سازند، ولی هیچ كدام از آنان به موفقیت پایایی دست نمی‌یافتند و مسئله ای به نام وحدت مملكت برایشان وجود خارجی نداشت و البتّه همكاری و همبستگی ای نیز در این زمینه دیده نمی شد. ایران در نتیجه این دسته بندی ها و اوضاع نابسامان، صدمات و لطمات شدیدی  متحمّل شد ولی با این همه مردم بیشترین قربانی را زمانی دادند كه در آغاز دهه هشتاد قرن هشتم /چهاردهم، بار دیگر وحدت مملكت حاصل شد. این وحدت در واقع از بیرون و آن هم توسّط تیمور فاتح تحمیل گردید. تیمور با پیشروی از آسیای میانه، همه گروههای مدّعی را از صحنه راند و یا این كه آنان را در موضع ضعف و بی اعتباری انداخت.[1]

هله گنج یاشلاریندا مشروطه ساواشلارینین باشچیلاریندان اولدو. سیلاح ساتان توكانی اولدوغونا گؤره اونا اسد آقا فیشنگچی دئدیلر.همین آد مجدالملك ماغازالاری ساواشیندان سونرا دیللره دوشدو. بو ساواشادا باشینا گولله دگیر. آنجاق او تكجه بیر گؤزونو الدن وئریر،موستبیدلرین قورودوغو "ایسلامیه انجومنی" ، " قرع ملیك" و بیر چوخ قانلی ساواشلاردا قهرمانلیق گؤسترمیشدی.

29 آذر 1290 – دا مشروطه چیلرین روسلارلا ساواشیندا، اسد آقاخان اساس رول اوینانیر، روسیه نین باش كونسولو"میللر"بو ساواشدان سونرا مشروطه چیلرین توتولماسینا امر ائدیر،اسدآقا خانین غئیرتین و یاراتدیغی حماسه نین شؤهرتین بوردان بیلمك اولاركی "میللر" اونون حاقیندا،روس سالداتلارینا دئمشدیر:"بونلاری بوراخین،آنجاقاو بیر گؤزلونو منه گتیرین".

ثقه الاسلام و باشقالارینین اعدامینان سونرا، اسدآقاخان بیر چوخ مشروطه چیلر ایله برابر،تبریزین نظمیه سینده ایشه باشلاییر.بعضی كورد طایفلاری، ایسماعیل آقا سیمیتقونون باشچیلیغی ایله اورمیه یه حمله ائتدیكدن سونرا، اونلارین دؤیوشونهگئدیب،1300- جی ایلین قیشیندا ساووق بولاقدا (ایندیكی مهاباددا)شهید اولور.

2012 گؤله، گؤله /  2013  خووش گئلدون.

یئنی ایلدن آنا دیلیمیز یاساقدا قالماسین. توركی یازاق، توركی دانیشاق. تورك قالاق.

- آیا خرمدینان چریك های حرامی آذربایجان نبودند؟!

تا حال ثابت گردید كه برخلاف نظر «برتولد اشپولر» در كتاب «تاریخ ایران در قرون نخستین اسلامی» كه در مورد وجه تسمیه خرمیه می نویسد : «علت این كه به این دسته نام خرمیه اطلاق می شود به هیچ وجه روشن نیست»40. با تحقیقات جدید ثابت گردیده كه خرم یك واژه اكدی – و به احتمال زیاد برگرفته از زبان تركی سومری – به معنای نافرمان و سركش و شورشی است و به هر شورشگر و انقلابی قدیمی قطع نظر از عقاید سیاسی – ایدئولوژیكی او اطلاق می گردید و چون سرخ جامگان در آذربایجان شورش كردند به آنها نیز خرمی گفته شد در صورتیكه آنها دارای ایدئولوژی شیعه بوده و چون غضب، تجاوز، و مثله كردن (بریدن گوش و بینی دشمن) را حرام می دانستند لذا به «حرمی» موسوم بودند. همچنین ثابت گردید كه در زمانها جنگ با خلفای عباسی به آنها «خرمی» و در زمان صلح و همزیستی مسالمت آمیز به آنها «حرمی» گفته می شد و حرمیان در زمانهای صلح و بیعت با خلیفه تامقام های بالای حاكمیت نیز می توانستند دست یابند چنانچه «صافی حرمی» به مقامی رسیده بود كه همراه فاتك معتضدی در مراسم بیعت با خلیفه جدید مجری مراسم بود و نیز مشخص گردید كه «نذیر حرمی» هم بعنوان مامور عالیرتبه خلافت عباسی به همراه ابن فضلان عازم ماموریت سفارت به نزد پادشاه تركان بلغاری كناره رود ولگا گردیده بود. 

تاریخ تا به امروز گریه اسیر دشمن به حال اسیر دشمن را به یاد ندارد و در تاریخ هیچ قوم و ملتی چنین صحنه ای مشاهده نشده است بویژه اینكه تاریخ طبری خود در زمان «خلافت عباسی» نوشته شده و چه جسارتی می خواهد كه طبری حداقل در همین مورد بعنوان یك مورخ، چهره واقعی از خود نشان داده است.

غرض نشان دادن پرهیز از فعل حرام از یك حرمی بود و اینكه این مكتب فكری حرمی گری نه یك مذهب زیرزمینی و نه فرقه ای مخفی بود بلكه بابكیان چون شیعه بودند و بر پرهیز از فعل حرام تاكید داشتند لذا به حرمی معروف بودند واین نام را با افتخار برخود می نهادند چنانچه حتی دوقرن بعد از شهادت بابك در زمان خلافت مقتدر عباسی علناً به نام های حرمی برخورد می كنیم.

مثلاً یكی از همین حرمیان ، «نذیر حرمی» است كه در هیئت سفارت دولت عباسی در سفر به كشور دولت تركان بلغاری كرانه رود ولگا دارای نقش ارزنده بود. این هیئت به رهبری ابن فضلان و تحت رهبری او و اعضای رسمی هیئت مركب از سوسن الرسی غلام «نذیر حرمی» – تكین تركی- بارس اسلاوی بود25. 

اثرلری‌ایله ابدی­لشن صنعتكارلار آراسیندا ائله نادیر سیمالار واركی, نورلو ایدئال یوْلوندا, خالق آزادلیغی, بشر سعادتی اوغروندا موباریزده بیلاواسیطه گؤستردییی موستسنا قهرمانلیغی ایله‌ده آدی تاریخین قیزیل صحیفه­لرینه حك اوْلونور, قدیرشوناس اینسانلار اونلاری نسیل- نسیل درین احترام دویغوسو ایله یاد ائدیرلر.

۱۹۷۱ - ینجی ایل­, مارت آیی­نین اوول­لرینده جنوبی آذربایجانین مشهور اینقلابچی شاعیری علیرضا نابدل اوختای‌دا بئله‌جه موستسنا قهرمانلیغی ایله اؤز شرفلی آدینی بوتون دونیادا تانینان اؤلومسوز صنعتكارلارین جرگه­سینه یازدی...........

28 ایل عؤمور سورموش بو پاك اینسانین, آلوْولو وطنپرورین, گؤزه­ل شاعیرین موباریز حیات و یارادیجی­لیق یوْلووار. تهرانین «رفعت» نشریییاتیندا چاپ اولونموش «ایشیق» آدلی شعرلر كیتابینی اوخویاركن بو قناعتیمیز داها دا مؤحكم­له‌نیر.

حمله چنگیز خان مغول به ایران، هرچند با كشت و كشتار و چپاول و ویرانی همراه بود، لكن به قول عبّاس اقبال، چون وی : « علاوه بر داشتن صفات لازمه مملكت گیری و لشكر كشی،  به دو صفت مخصوص ممتاز بود. اوّل اداره ممالك مفتوحه و رعایت عدالت و قانون و نظم و تربیت، دوّم عاری بودن از حسّ تعصّب مذهبی،  بنابراین سبب شد كه دولت چنگیزی،  مدّت ها بعد از مرگ مؤسّس آن دوام كند و اولاد چنگیز، كشورهای وسیعی را كه به دست او فتح شده و از اقیانوس كبیر تا مدیترانه كشیده شده بود در كمال نظم و ترتیب، تا قریب یك قرن تحت امر خود نگاه دارند. »[1]

به اعتقاد پژوهشگران دانشگاه كمبریج : « با این كه خود تیمور در واقع رگ و ریشه تركی داشت و از نژاد تركان بود ، ولی در سرتاسر عمر خود و حتی در روزگاری كه قدرتمندترین فرد روی زمین به شمار می رفت، به مناسبات و پیوندهای خانوادگی مغولی خود ارزشی بیش از اندازه قائل شد، و همین مسئله اشاره ای آشكار به توجّه و حرمت والائی بود كه چنگیز خان و بازماندگان او حتّی مدّت ها پس از سقوط امپراطوری ایلخانی به دست آورده بودند.»[2]

و به همین علت است كه : « روزنامه آمریكائی واشنگتن پست منتظر پایان گرفتن هزاره دوّم بعد از میلاد مسیح نشد و به چنگیز خان لقب مرد هزاره دوّم را داد، چرا كه به اعتقاد این روزنامه، چنگیز خان مردی است كه تجسّم واقعی دو چهره متمدّن و وحشیگری انسان بوده است.»[3]