قالب وبلاگ

چنانچه از نام اعضا رسمی هیئت معلوم می شود سوسن آرازی یا سوسن ارسی از اهالی كناره رود ارس آذربایجان و «نذیر حرمی» نیز با انتساب به حرمی بودنش از حرمیان بابكیه آذربایجان بود. جالب اینكه در حالیكه ابن فضلان از این مامور عالیرتبه دولت عباسی با نام «نذیر حرمی» در سفرنامه خود نام می برد و نیز «ابن تغری بردی اتابكی» در كتاب مشهور خویش بنام «النجوم الزاهره»26 بر حرمی بودن او تاكید دارد با اینهمه «یاقوت حموی» در «معجم البلدان» خود بر خرمی بودن او اشاره دارد و او را «نذیر خرمی» می نامد27.

البته حرمیان یا خرمیانی كه در قرون بعدی با خلفای عباسی صلح كردند مصدر امورات بزرگی نیز شده بودند چنانچه به نوشته عریب بن سعد قرطبی در كتاب «دنباله تاریخ طبری» عامل برگزار كننده مراسم بیعت با خلیفه المقتدر بالله عباسی «صافی حرمی» نام داشت و «كار بیعت به دست صافی حرمی و فاتك معتضدی بود»28.

یعنی مراسم بر تخت نشستن خلیفه جدید توسط دو مقام عالی رتبه بنام های «صافی حرمی» و «فاتك معتضدی» انجام می گرفت و این مسئله نشان می دهد كه تازمانی كه سرخ جامگان آذربایجان در فراز و نشیب حیات سیاسی خود با خلفا در جنگ بودند نام اتهامی آنها خرمی و در زمان صلح و همزیستی نام رسمی حرمی مورد قبول حتی رژیم را بر روی خود داشتند.

حال بعد از اثبات حرمی بودن بابكیان به مسئله شیعه بودن سرخ جامگان می رسیم و چون در مورد شیعه بودن آنها در مقاله های «آیا سرخ جامگان شیعه نبودند» (هفته نامه شمس تبریز، ویژه نامه بابك) و «آیا بابك خرمی بود یا حرمی» (هفته نامه اختر، ویژه نامه بابك، قهرمان آزادی 11 تیرماه هشتاد و یك) و «نقش نمادین مذهب ، ملیت و مظلومیت در سرخ جامه پوشی بابكیان» (مجموعه مقالات خط سوم جلد 5) بحث كافی شده لذا در این مقاله به بحث در این مورد پرداخته نمی شود و فقط به این نكته اشاره می شود كه ابن حوقل در كتاب صورت الارض29 ، یاقوت حموی در معجم البلدان30 ، اصطخری در مسالك و ممالك31، مسعودی در مروج الذهب32، ابودلف در سفرنامه ابودلف33، اشعری در المقالات و الفرق34، شهرستانی در ملل و نحل35، عبدالقاهر بغدادی در الفرق بین الفرق36، دینوری در اخبار الطوال37، سید مرتضی بن داعی در تبصره العوام فی معرفه مقالات الانام38 و حسن نوبختی در فرق الشیعه 39اكثراً بعد از نثار لعن و نفرین های معمولی عاقبت به نوعی معترف به مسلمانی و شیعه بودن خرمدینان شده اند كه در مقاله دیگر باز به این مهم بازپرداخته خواهد شد.

حال بعد از مسئله شیعه و حرمی بودن سرخ جامگان به مسئله «حرامی» بودن آنها پرداخته می شود. 

بؤلوم لر: چریك های حرامی آذربایجان ،