قالب وبلاگ

نه قدر یازما یازیم   

یازما اۆره ك تۆستوسدی   

قان ایچینده گؤزه ریر   

من كاغیذا هی پۆلیرم،  

بیر سوْیوق آرزی گئلنده   

آچیرام قوْل قانادی   

پارالانمیش اۆره كیم    

زۆمزومه ائتمكده منه

كی گئدن گلمییجك 

گئدی گلن مز یوْلونا، 

اسه گن یئل سۆرونور 

هی قاپی یا تاقا چالیر    

دئییرم اۆز اۆزمه   

كیمدی گلیر؟   

(642-681)

 ساسانی ظۆلمو آلتیندا اوْلان آلبانییا دؤولتی دایم اؤز مۆستقیللیگی اۇغروندا   مۆباریزه  دؤرد  - ائرامیزین سككیز عصرلرده شیمالی  آذربایجان  ارازیسینده مؤوجود اوْلموش آلبانییا دؤولتی حؤكمدار جاوانشیرین واختیندا  چیچكلنمه دؤورونو یاشامیشدیر. جنوبدان عرب  هۆجومو تهلوكه‌‌سی، شیمالدان خزر طایفهلاری‌نین همله‌لری، قربدن بیزانس دؤولتی‌نین تضییقی  -  بۆتونبۇ  عامللر  آلبانییا دؤولتی‌نین مؤوجودلوغو اۆچون بؤیوك  تهلوكه‌‌  یارادیردی.  لاكین فیكتی سركرده‌لیك ایستئدادی،گرگین دیپلوْماتیك فعالیتی  و  وطنینه  اوْلان محبتی  جاوانشیره  بۆتون  پروْبلئملری حل ائدیب اؤلكه‌سی‌نین ارازی بۆتؤولویونو و مۆستقیللیگینی   تعمین   ائتمه‌یه ایمكان وئرمیشدی. داخیلی ثابتلییه نایلاوْلان جاوانشیراؤلكه‌نین  اقتصادیاتی‌نین و مدنیتی‌نین اینكیشافینا  بؤیوك  دقت یئتیریردی. نتیجه‌ده ائركن اوْرتا عصرلر دؤورونده آلبانییا   رئگیوْنون ان اینكیشاف ائتمیش دؤولتلراراسی بیرینه چئوریلمیشدی. آذربایجان تاریخینده جاوانشیر گؤركملی دؤولت خادیمی، دیپلوْمات و سركرده كیمی تانینیر.

 ...

بابك

(816-838)

  عرب حاكملری‌نین اؤزباشینالیقلاری، تالانچی وئرگی سیاستلری آذربایجاندا  آذربایجان سككیز عصرین اوللرینده عرب خیلافتی‌نین تركیبینه داخیل ائدیلیر. ایلك واختلار مۆلاییم سیاست یۆرودن اثرب خلیفه‌لری آرتیق سككیز عصرین اوْرتالاریندا خالقا سؤزوناصل معناسینداظۆلمائتمه‌یه باشلاییرلار. سككیز عصرین ایكی یاریسیندان اعتباراً خالق آیاغا قالخیر، عصیانلار ائدیر. آردی-آراسی كسیلمه‌ین   عصیانلار تدریجن   ایری   خالق آزادلیق حركاتینا چئوریلیر. خۆرمی خالق- آزادلیق حركاتی عربلره قارشی یؤنه‌لن   ان ایری مقاومت  حركاتی اوْلموشدور.  حركاتین باشینا  بابك گلدیكدن  سوْنرا  اوْ داها  دا مۆتشككیل شكیل  آلمیش،  تدریجن آزادلیق مۇحاریبه‌‌سینه  چئوریلمیشدیر. گۆجلو اوْردو یارادان بابك  عربلره  قارشی 20 ایل مۆباریزه آپارمیشدیر. سوْندا بابك تۇتولوب اعدام ائدیلسه ده،  اوْنونسیلری  هدر  اوْلمامیشدیر: بیر مدت سوْنرا   آذربایجاندا عربلرین حاكمیتی دئوریلمیش و اوْنون یئرینده مۆستقیل دؤولتلر  یارانمیشدیر.

بیر گون اسلان، قورد و تولكو اووا چیخیرلار. شئر بیر چؤل ائششه ئی ، قورد بیر مارال ، تولكو ایسه بیر دووشان اوولاییب قاییدیر لار.

اوولاری قویورلار بیر – بیری نین یانینا، اسلان اوزونو قوزدا توتوب دئییر كی ، باشلا بونلاری بؤل. قورد دئییر :

-          باش اوسته ، آغا شئر من دئییرم كی ، هر كیم نه اوولاییب اؤزونون اولسون، بؤلمك – مؤلمك لازم دئییل.

دنیزین دالغالاریندا  

آشارام ساغا سۇلا 

چكرم بێر اوجا نعره  

كی بۇ داغلار داغیلا 

منه گل سئوله‌مه گاه 

آذری گاه توْرك اؤگی 

دئمیشم كی دده‌‌ قوْرقوت 

یئددی عصردن باشلایاراق آذربایجان ارازیسینه شیمال طرفدن كیممئر، سكیت، ساك طایفه لاری كؤچمه‌یه باشلمیشلار. اوْنلار بۇرادا مسكونلاشمیش و یئرلی اهالییه قایناییب- قاریشمیشلار.

بۇزامان شیمالی آذربایجاندا،آراز چایی ساحلینده ماسساگئت  طایفه لاری یاشاییردی. ائ.ه.آلتی عصرده ایران اهه‌مه‌نی دؤولتی‌نین باشچیسی ایكی كیر  بۇ طایفه لاری بۇ طایفه لاری تابع ائتمك مقصدی ایله شیمالا  یۆروش ائدیر. ماسساگئتلر   طایفه باشچیلاری توْمریسین (بعضی منبع‌لرده - توْمریس) باشچیلیغی ایله اینادلی مقاومت گؤستریرلر. 530-جۇ ایلده حلئدیجی دؤیوشده ایكی  كیر  مغلوب ائدیلیر و اؤلدورولور. آذربایجان تاریخینه توْمریس اؤلكه‌نین آزادلیغی اۇغروندا مۆباریزه  آپاران سركرده-قادین كیمی داخیل اوْلموشدور.

بیری نین بیلك دن سینمیش قولونو سینیق چی حكیم گچه سالیر. بیر نئچه هفته دن سونرا خسته نین الی نین گچینی آچاندا گؤرور كی ، الی ایری بیتیب . او ، اوزونو حكیمه توتوب شیكایت لنیر :

-          آغا دوقتور ! بو نه ایشدیر ؟ من كی ، یازیق اولدوم . هامی منه الی ایری دئیه جك .

دوقتور سؤروشوذ :