قالب وبلاگ

مئمارلیق

بۇ دؤورده آذربایجان مئمارلیغی آرتیق اؤزونه خاس اوْلان بیر گؤركم آلمیشدی. قدیم دؤورلردن گلن اینشاات عنعنه‌‌لری ایسلامیت دؤورونده كؤكلنمیش یئنی یارادیجیلیق عنعنه‌‌لریله بیرلشه‌رك یئرلی مئمارلیق مكتبی‌نین یارانماسینا ایمكان یاراتدی.

اؤلكه‌ده مئمارلیق مكتبلری‌نین عمله گلمه‌سی،عمومیتله، مئمارلیغیمیزین یۆكسك

 اینكیشافینی گؤسترن تاریخی بیرفاكتدیر.اوْنا گؤره كی، مئمارلیق مكتبلری‌نین عمله گلمه‌سی اۆچون اۇزون مدت تجروبه قازانماق دؤورو و عنعنه‌‌لرین فوْرمالاشماسی دؤورو كئچیلمه‌لیدیر. مئمارلیق مكتبلری‌نین عمله گلمه‌سی، عینی زاماندا گؤركملی صنعتكارلارین یئتیشمه‌سی ایله باغلیدیر. دئدیگیمیز بۇ عامللر اوْن عصرین آخیریندان باشلایاراق یئرلی مئمارلیق مكتبلری‌نین عمله گلمه‌سی و فوْرمالاشماسی اۆچون شرایط یارادیر.

ستتار خانێن

دوْغۇم تاریخی: 20 اوْكتیابر 1866-جێ ایل

دوْغۇم یئری: بیشك، قاراداغ خانلێغێ، ایران

وفاتێ: 17 نوْیابر 1914-جۆ ایل (48 یاشێندا)

وفات یئری: شاه عبدۆالعظیم، ری، تهران، ایران

آتاسێ: حاج حسن قاراداغێ

اۇشاغێ: معصومه؛ سۆلطان؛ یداللاه

میللیتی: تۆرك 

حیاتێ

ستتار خان 1866-جی ایلده ایرانێن قاراداغ ویلایتی‌نین بیشك كندینده تاجیر عائله‌‌سینده آنادان اوْلمۇشدۇر.[1] 1905-1911-جی ایللرده باش وئرمیش مشرۇطه حركاتێ ستتار خانێ بؤیۆك سركرده سویه‌سینه قالدێردێ. 1907-جی ایلده تبریزین امیرخیز ماهالێ‌نێن آزادلێق فدائیلرینه رهبرلیك ائدن ستتار خان نۆماییش ائتدیردیگی قئیری-آدی قهرمانلێغێ و شجاعتی ایله آزادلێق فدائیلری‌نین سئویملی سركرده‌سینه چئوریلیر.

سیلین سین گؤز یاشێ گؤزلریمیزدن،

گۆلۆش سیلینمه‌سین گؤزلردن! آمین!

كۆسۆب اینجیسك ده بیر- بیریمیزدن،

قلبلر قێرێلماسێن سؤزلردن! آمین!

گۆج وئرسین رۇحلارا سئوگی، محبت،

اینسانێ اینسانا باغلاسێن اۆلفت...

گۆزلره نۇر گلسین، قوْللارا قۆووت،

تپر آزالماسێن دیزلردن! آمین!

تیكانلار، آلاقلار سوْلۇب سارالسێن،

یامانێن باشێنا دۆنیا دارالسێن.

قوْی یارێن كؤنلۆنۆ ائله یار آلسێن،

باخێشلار ایتمه‌سین ایزلردن! آمین!

زامان قانادلێدێر، دؤنسه ده یئله،

نئچه كی، وار اۆمید، وئرك ال- اله.

سئوگیدیر دۆنیانێ یاشادان هله،

كاش، اوْ دا بئزمه‌سین بیزلردن! آمین!

                                       شاعر: آفاق شیخلی

جالب ترین وضعیت در بین این «ارتش خلافت» و «شلوارهای وصله دار»!! آن را نیروهای «پیشمرگ» خلیفه یعنی «مطوعه ها» داشتند چه اینها به اصطلاح « خوارج نماز شب خوان جیش الشعبی » بودند كه تنها به ادعای خویش به عشق شهادت به آذربایجان آمده بودند و باعث بیشترین خرابی ها و قتل و غارت ها نیز همین مطوعه ها بودند كه به قطعه كوچكی از نان «زودپز» شده روی «سنگ های داغ» بیابان و كوهستان بنام «كعك» قانع بودند و دایم افشین را برای جنگ و تخریب آذربایجان بیش از خلیفه در تحت فشار قرار می دادند. آنها كاتولیك تر از پاپ و كاسه داغتر از آش بودند و در بین آنان حتی پیرمردان هفتاد – هشتاد ساله ای بودند كه احتمالاً تمام هله – هوله های جوانی خود را در كافه تریاها و رستورانهای «شبهای بغداد» بقول سعدی شیرازی «آنچنانكه افتد و دانی» كرده و حال در زمان پا لب گوری ، پا منبری شده و جهت پاك شدن از گناهان « شبهای عرب » با تعجیل خود را به آذربایجان رسانیده بودند تا با «غسل كردن» در «خون جوانان رزمنده آذربایجان » بلكه « پاك گردیده » و به موعودهای حورایی آن جهانی نیز برسند و این بار نه از شراب های خمار آور بغداد بلكه از شراباً طهورای جنانی بهره مند گردند.

نام بابك, قیام بابك و نیز قلعه­ی بابك در چند سال اخیر در مطبوعات آذربایجان, همچنین در مجامع دانشجویی و اجتماعات تركان ممالك ایران بیشتر مطرح شده, مجموعه­های شعر, منظومه­ها, رومانها, و كتابهای تاریخی هم در این زمینه منتشر می­شوند. در نتیجه نظر اغلب اقشار جامعه به ­نام و قیام و قلعه­ی بابك معطوف گشته و سؤالهایی نیز درباره­ی قیام سرخ­جامگان, ( آل­گئییملی­لر) انگیزه و نتیجه­ی این قیام در ذهنشان مطرح می­گردد.
در چنین مرحله­ای قلم بدستانی هم ظهور كرده و با اظهار نظرهای مختلف سعی می­كنند, سؤالهای مطروحه را پاسخ بدهند. آنان در نوشته­ها و اظهار نظرهایشان بعضاٌّ به منابعی هم استناد می­كنند كه با توجه به لحن نویسندگان آن منابع, مغرضانه و جهت­دار بودن اظهاراتشان جای تردید باقی نمی­گذارد. به عبارت دیگر با توجه به این منابع و بعضی از نظریه پردازی­ها, خواننده به خوبی می­فهمد كه نویسنده بیشتر اغراض و خواسته­های دل­خود, یا نزدیكان و فرمانفرمایان خود را در نظر گرفته است و به همین دلیل هم این آثار نه تنها هیچ قرابتی باهم ندارند, بلكه ناقض یكدیگر هم می­باشند.

به عبارتی روشنتر, عدّه­ای بابك را ضدّ عرب, عدّ­ه­ای ضدّ اسلام, عدّ­ه­ای پیرو آئین مزدكی, بعضی زردشتی, بعضی مسلمان و حتی مسلمان شیعه مذهب, معرفی كرده است. بعضی هم بابك را چهره­ای ضدّ اشغالگری و آزادی­خواهِ وطن پرور و نوعدوست نشان داده و هر كدام نیز برای اثبات اظهارات خود همانطور كه قبلاٌّ اشاره شد, اسنادی را ارائه داده­اند.

درپی مطرح شدن مسأله­ی بابك, عده­ای از قلم بدستان كه انگیزه­های مختلف دارند, سعی به سرپوش گذاشتن به آن, انحراف افكار جامعه و یا كمرنگ كردن موضوع مذكور پرداخته و با ارائه­ی نظرات نه چندان علمی و عقلی به خواسته­ی خود پای می­فشارند.

به نظر می­آید, در این عصر ارتباطات حقیقت را بر مصلحت ترجیح دهیم و با پرداختن به سفسطه و یا سرپوش نهادن به واقعیتها, تنفّر نسل حاضر و آیندگان را به خود نخریم و خود را در زمرهً جهّال قرار ندهیم؛ بلكه سعی كنیم, بدور از عقاید و سلایق شخصی, وقایع تاریخی را آنچنان كه هست ارائه­ دهیم و یا از وارونه نشان دادن آنها خودداری كنیم. چنان فكر نكنیم كه ما می­توانیم افكار عمومی را به خود معطوف داریم؛ زیرا ما داناتریم, بقیة مردم نادانند!!! مطمئن باشیم كه هر كس دیگران را جاهل انگارد, در حقیقت جهت خود را آشكار می­سازد.

آتدیلار ها آتدیلار                       آتدیلاری توتدولار

هامینین آتدیسی گلدی            منیم آتدیمی توتدولار.

 اولماز خانیم اولماز                   سوگلیب نووا دولماز

هامیا نوبت اولسا                     گلینه نوبت اولماز.

اورمیه نین باغی وار                   باغندا چارداغی وار

سنون حوسنون قدری                منده هیجران داغی وار.

آغاج باشیندا كشمش                قورویوب یئره دوشموش

منی سنه وئرمزلر                      ساققالینه دن دوشموش.

آخشام اولدو وخت اولدو              سینم یارا تخت اولدو

قاپینی كولگه باسدی                یار آیریلان واخت اولدو.

اوبا چوكدی چاخماقدان              سولار دویماز آخماقدان

گؤزلریمده یاش قالماز                یار یولونا باخماقدان.