قالب وبلاگ

هر ملتی برای خود دارای فرهنگ و تمدن خاصی میباشد كه این فرهنگ از ویژگیهای اصلی آن ملت محسوب میشود، ما آذربایجانیها نیز دارای فرهنگ، آداب و رسوم مخصوص خودمان میباشیم كه باید قدر آنرا بدانیم. زبان، تاریخ، فرهنگ، آداب و رسوم ما جزو اساسی ترین سرمایه های ملی مان میباشند كه برای فرد-فردمان ضروری و لازم است. از این سرمایه های ملی كه در حقیقت زندگی همه ما بنوعی به اینها وابسته است نگهداری نماییم و ارزش آنها را بدانیم.

تاریخ پرافتخار سرزمین ما از قدیمیترین روزگاران كه ثمره و نتیجه تلاش و كوشش پدران و مادران ماست و فرهنگ ما كه یكی از غنی ترین فرهنگهای بشری است و نشانگر اینكه نیاكان ما باشرافت و سربلندی تمام در راه تكامل و پیشرفت تاریخ انسان قدم برداشته اند. در سرزمین ما آذربایجان از گذشته های دور نیاكان ما تمدنهایی مانند مانناها، اورارتوها، جزو افتخارات ماست كه تپه حسنلو و جام حسنلو (واقع در 7 كیلومتری سولدوز) از یادگارهای دیرین نیاكان ماست شایان ذكر است در دنیا كه نظیری برای جام حسنلو وجود ندارد در میان كنه كاری های روی آن نشانه هایی از مراسم مربوط به عید نوروز موجود و قابل رویت میباشد.

 عید نوروز یكی از یادگارهای ماندگار فرهنگ و تمدن آذربایجان بشمار میرود كه این فرهنگ و آداب و رسوم متعالی با گذر زمان در میان دیگر مردمان و ملتها نیز رایج گشته است بطوری كه به مرور زمان از سرزمین آذربایجان فراگیر گردیده است اما آنچه مهم است اینكه از لحاظ تاریخی خاستگاه این فرهنگ، سرزمین آذربایجان میباشد.

 عید نوروز اولین روز بهار است و یكی از یادگارهای ماندگار نیاكان ما میباشد كه بعنوان ارمغانی بسیار گرانبها برای ما به یادگار گذاشته اند. این عید به گواهی تاریخ از 3هزار سال پیش در میان مردمان سرزمین ما رایج بوده است و با پایان یافتن فصل سرما و زمستان و با آغاز شكوفایی گل و سبزه و زنده شدن طبیعت، نیاكان ما به جشن و شادمانی میپرداختند و این روز را بعنوان سرفصل تازه ایی برای تجدید حیات و شادی و خرمی زندگی خوش محسوب می كردند.

شیعیان در گنجه تا ده فرسنگ به استقبال مرشد خانقاه رفتند و بهترین خانه گنجه را برای سكونت شاه ختائی آماده نمودند. شاه اسماعیل از این شهر بود كه به جنگ شروانشاه رفت و او را شكست داد و این اوّلین گام برای پیاده كردن برنامه‌هایش در ایجاد دولت صفوی بود.

تا آن روز ، فرمانروایان سلسله‌های مختلف كه تبریز را پایتخت خود قرار داده بودند ، از قره‌باغ به علت آب و هوای مناسبش , به عنوان قشلاق استفاده می‌كردند. پس از تثبیت قدرت شاه اسماعیل صفوی و استقرار سیاست تمركز در ایران به پایتختی تبریز و با یكپارچه شدن ولایات مختلف آذربایجان , این ایالت به مركزیت تبریز به چهار بیگلربیگی تقسیم گردید :

۱ ـ تبریز ۲ ـ قره‌باغ ۳ ـ چخورسعد ۴ ـ شروان

بیگلربیگی قره‌باغ شامل گنجه , بردع , برگشاط , لوری و جوانشیر بود.

در دوران سلطنت نادرشاه افشار , تغییراتی در قره‌باغ به وجود می‌آید و در سرنوشت آتی این سرزمین تأثیر می‌گذارد. بنابه نوشته نویسندگان كتاب « ماهیّت تحوّلات در آسیای مركزی و قفقاز »:

(1892-1956)

آذربایجانین گؤركملی سركرده‌لری   آراسیندا گئنئرال ترلان  بَی  الییاربیوْوون آدی خۆصوصی قئید اوْلونور. اوْ، 64 ایللیك عؤمور یوْلوندا ایكی بؤیوك مۇحاریبه‌‌نین و لوْكال توْققوشمالارین  ایشتیراكچیسی   اوْلوب:   بیر   دۆنیا مۇحاریبه‌‌سینده، 1918-  1920-جی ایللرده آذربایجان میللی اوْردوسوندا  و   بؤیوك  وطن  مۇحاریبه‌‌سینده  (1941  -  1945) وۇروشوب. بیر  دۆنیا  مۇحاریبه‌‌سینی تابوْر  كوْماندیری وظیفه‌‌سینده   بیتیرن، میللی  اوْردودا  آلای كوْماندیری وظیفه‌‌سینده چالیشان، ایكی دۆنیا مۇحاریبه‌‌سینده  قلبه‌نی دیویزییا  كوْماندیری  و  كوْرپوس   كوْماندیری‌نین  مۆاوینی وظیفه‌‌سینده  قارشیلایان   الییاربیوْو  رئسپوبلیكادا  میللی حربی كادرلارین حاضیرلانماسیندا سئچیلیردی.

آذربایجان تاریخینه ترلان بَی الییاربیوْو ایكی جاهان  مۇحاریبه‌‌سینده  ایشتیراك   ائتمیش،  آذربایجان  میللی اوْردوسونون   تشكیلینده    فعالیت   گؤسترمیش   گؤركملی سركرده كیمی داخیل اوْلموشدور.

بدیی شۆشه

آذربایجانین سككیز-اوْن عصر تطبیقی صنعت نؤولری‌نین كاراكتئر قروپونو بدیی شۆشه ممولاتی تشكیل ائدیر. شفاف، پاریلدایان و ایستئهسال پروْسئسی زامانی پلاستیكلیگی ایله سئچیلن (شۆشه كۆتله‌سینی ایستی حالدا ایسته‌نیلن فوْرمایا سالماق اوْلور)  شۆشه كۆتله‌سی بۇ دؤورون صنعتكارلیغیندا چوْخ گئنیش ایستیفاده ائدیلمیشدیر. قدیم گنجه، باكی، مینگچئویر، قبله، بئیلقان، شاماخیدان تاپیلان مۆختلیف فوْرمالی رنگلی شۆشه ممولاتی اوْرتا عصر اهالیسی‌نین میشتینده شۆشه قابلارین گئنیش یئر تۇتدوغونو ثبوت ائدیر.

شاعر : حضرت معجز

 سنی تاری بایرام خانیم                  راضی اولما من اوتانیم

بایرام دا یوخدور تومانیم                   گئت تبریزه، گلمه بیزه

من ده یوخ حوصله بایرام                  الیم بوشدور هله بایرام !

شیل اولاسان بئله بایرام                گئت تبریزه ، گلمه بیزه

 بایرام اگر گلسن بیزه                     بیر شال گتیر قارا قیزه

گتیرمه سن ، گت تبریزه                گلمه بیزه ،  گلمه بیزه

 گلسن بیزه آغام جانی                  باشین یاررام، آخار قانی

اوغلانین یوخدور تومانی                گئت تبریزه ، گلمه بیزه

 گؤرسن آخیر چرشنبه نی             سؤیله اینجتمه سین منی

پلووون یوخ یاغی – دنی                گئت تبریزه ، گلمه بیزه

ساققیزی سالمیشام انگه            اوغلان گتدی منی تنگه

پول یوخدور وئرم فیشنگه               گئت تبریزه ، گلمه بیزه

بایرام ! واللاه یوخدور ناریم              یاری گورمه یه آپاریم

نار وئرمه سم ، كوسر یاریم           گئت تبریزه، گلمه بیزه

 وارلی یئییر یاغلی چیلوو               یوخسول چكر، غصه – خینوو

بیزده یوخدور ، خوروز پیلوو            گئت تبریزه ، گلمه بیزه

 یوخسول مین درده توش اولار        منی ایچمه دن سرخوش اولار

تبریز حالواسی خوش اولار            گئت تبریزه ، گلمه بیزه.

ابوالفضل ائلچی بی

بایراغیمیز ایدئیا قایناغیمیزدیر

- گون آیدین ،عزیز ،سئویملی خانیملار و بی لر ، چوخ حؤرمتلی ، ایستكلی باجی و قارداشلاریمیز!

دردلریمیز چوخ بؤیوكدور، آغیر وفاجیعه لیدیر،سیزینله بو گؤروشده،بو صؤحبتده من او دردلرین بؤیوكلویوندن، آغیرلیغیندان آزدانیشاجاغام و داها چوخ موعین مسئله لره توخوناراق سیزینله فی*** بؤلوشدورمه یه چالیشاجاغام.گؤروشدن مقصدیمیز، منه ائله گلیر كی ، فی***آلیش – وئریشی اوچون، فی***ده بیرلییه گلمك اوچون یوللار آراییب تاپماقدیر.

سؤزسؤزكی ، سون 100 ایلده تورك دونیاسیندا مشهورفی***لردن بیریسی ده ایسماییل بی گاسپیرالی نین فی***یدیر. او تورك دونیاسی اوچون " دیلده ، فی***ده و ایشده بیرلیك "دئیه بیر شوعار، بیرفی*** ایرلی سورموشدور. اؤنجه دیلدن باشلامالیییق، یعنی دیلیمیزی عومومی لشدیرمه لی ،عومومی تورك دیلی نین هاواسی آلتیندا،نفسی آلتیندا یازیب – یاراتمالیییق، سونرا بونو فیكریمیزده جیلالامالی،فیكریمیزده دانیشا – دانیشا ، صؤحبت لشه – صؤحبت لشه واحید بیر فی***ه گلیب چیخمالی ، سونرا دا او فیكری ایشده حیاتا كئچیرمه  لیییك.

...

ملكشاه سلجوقی با قرار دادن سراسر ارّان – آذربایجان را تحت حكومت پسر عمّش قطب الدّین اسماعیل بن یاقوتی كه به وی لقب ملك داده شد، این اهمیت را به رسمیت شناخت.