قالب وبلاگ

در گنجه ، حتّی مقارن هجوم مغول به نواحی ارّان (۶۱۸) آوازه دلاوری هائی كه غازیان شهر مكرّر در دفع هجوم گرجیان نشان داده بودند ، لشكر مغول را یك چند از هجوم به شهر مانع آمد. یك بار در حالی كه شهر بیلقان را در آن نواحی بارها به باد قتل و غارت دادند ، در هجوم به گنجه دچار تردید شدند و سرانجام با دریافت فدیه ای اندك از نقد و جنس ، از كنار آن گذشتند.

سلطان جلال الدّین خوارزمشاه كه در نتیجه فشار مغول ها از مقرّ حكومت خود فرار كرده بود ، در شهرهای آن سوی ارس ، مثل اشغالگر قهّاری رفتار نمود. مردم آن سوی ارس ، به این قتل و غارت ها با قیام های مردانه پاسخ دادند و پیروزی قیام مردم گنجه در سال ۱۲۳۱ میلادی تحت رهبری « استاد بندار » بسیار مهم بود.

بالاخره مغول ها آذربایجان و از جمله قره باغ را متصرّف شدند و اشغال مغول ، نتایج مصیبت باری در مقدّرات مردم این دیار به بار آورد.

هرچند ، تبریز و مراغه در عصر ایلخانان ، مركزیت داشتند ، ولی قره باغ همچنان اهمیت سوق الجیشی خود را حفظ كرده بود و در این دوران بود كه نام قره باغ ، جایگزین ارّان گردید.

زمامداران ایلخانی كه قره باغ را به عنوان قشلاق برگزیده بودند ، در نتیجه ، بیشتر رخدادهای این ایام در این سرزمین رخ داده است.غازان خان در قره باغ به تخت سلطنت جلوس كرده و اولجایتو در همان جا مذهب تشیع را پذیرفته و بالاخره ارغون و ابوسعید بهادر در این دیار دار فانی را وداع گفتند.

نظر براین كه اولجایتو ( سلطان محمّد خدابنده ) مذهب تشّیع را در یك مناظره شگفت آوری در زمستان ۷۰۶ ﻫ. ق /۱۳۰۷ میلادی در قره باغ پذیرفت ، قره‌باغ از نخستین سرزمین هائی بود كه مذهب شیعه در آنجا اشاعه یافت.

امیر تیمور چند بار به آذربایجان آمده و چون آب و هوای قره باغ ، با مزاجش سازگاری داشته ، اغلب پس از پیكارهایش به قراباغ بازمی گشت و به همین سبب در آبادانی و امنیت این سرزمین می كوشید. او برای آن كه قره باغ را تحت تسلّط خود نگهدارد ، پنجاه هزار خانوار ترك را در آنجا اسكان داد.

طایفه قرامانلوها كه در زمان امیر تیمور ، در قره باغ ساكن شده بودند ، در عصر قراقویونلوها قدرت پیدا كردند. « امیرقرامان» از بیگلر بیگ های قرایوسف ، در سال های آخر فرمانروائی وی حاكم گنجه و بردع گردید. حسنعلی آخرین فرمانروای قراقویونلوها پس از آن كه از اوزون حسن آق قویونلو شكست خورد، نزد این طایفه فرار كرد. نام اماكنی چون قرامان و قرامانلو كه امروزه در جمهوری آذربایجان به ویژه در گنجه و بردع وجود دارند، یادآور طایفه مذكورند.

تشكیل دولت صفویه ، یكی از رخدادهای مهمّ تاریخ ایران و منطقه خاورمیانه می باشد. شاه اسماعیل صفوی ، در اوایل قرن دهم هجری ، با از بین بردن حاكمیت های محلّی ، ایران متّحدی به وجود آورد. وی بر اساس عقاید و افكار مذهبی ـ سیاسی و با رسمیت دادن به مذهب تشیع ، پس از قرن ها گسیختگی اداری ـ سیاسی ، توانست اساس دولتی را پی ریزی كند كه بنیادهای مذهبی – سیاسی و دیوانی آن حتّی پس از سقوط نیز تا انقلاب مشروطیت ایران همچنان ادامه یافت و به صورت الگوئی برای دولت های بعدی باقی ماند.

در به قدرت رسیدن شاه اسماعیل ، قره باغی ها نقش با اهمیتی ایفاء كرده اند، چرا كه این خطّه از زمان پذیرفتن تشیع توسّط اولجایتو ، یكی از كانون های مذهب شیعه گردید و در سال های بعدنیز تأثیر خود را بر جای گذاشت.

حركت سیاسی – اجتماعی شاه اسماعیل با سفر وی از لاهیجان به جانب اردبیل شروع شد. در این سفر، تعداد اندكی از مریدان و پیروان ، او را همراهی می‌‌كردند. در میان این معدود همراهان شاه اسماعیل ، بیرام بیگ قرامانی یا قرامانلو و قراپیری بیگ قاجار از قره باغ بودند. بنابه نوشته عالم آرای صفوی ، به علّت مناسب نبودن شرایط ، شاه اسماعیل عازم نواحی قره باغ می‌گردد.

بؤلوم لر: قره باغ در گذر تاریخ،