قالب وبلاگ

« نادر قلی ،سنی مذهب بود، حال آن كه اكثریت شیعه بودند. درنتیجه همین تعارض ،ارامنه در دوره نادری،میدان عمل بیشتری می‌یابند وشخص نادر نیز توجّه خاصّی به تشویق و حمایت ارامنه داشت. چنانچه وقتی نادر، به شاهی برگزیده شد یك كشیش ارمنی شمشیر بر كمرش بست.در آن زمان، حكو مت قره‌باغ با طایفه زیاد اوغلوی قاجار بود. این طایفه بر خلاف مقاصد نادر، اعاده سلطنت به سلسله صفویه را طلب می‌كردند.لذا نادر شاه پس از جلوس برتخت شاهی ، از قدرت آن‌ها در قره‌باغ می‌كاهد و بسیاری از آنان را به خراسان می كوچاند. محال قزاق و بورچالو را از آنان گرفته , در اختیار والی گرجستان , برگشاط و خمسه را نیز در اختیار والی تبریز میگذارد. تنها در این دوره بود كه پنج خانواده فئودال ارمنی به طور همزمان بر بخش‌های مختلف قره‌باغ كوهستانی حق حاكمیت می‌یابند. »

پس از قتل نادر , خان‌نشین‌های متعددی در آذربایجان پیدا شدند. این خان‌نشین‌ها همگی از خان‌نشین قره‌باغ به سركردگی پناه‌خان جوانشیر , جسارت و الهام گرفته , استمداد معنوی و مادی میكردند. از دوران صفویّه تا زمانی كه پناه‌خان بر مسند فرمانروائی قره‌باغ تكیه زد , بخش‌های مختلف این خطّه تابع بیگلربیگی گنجه بودند , ولی از این پس , مناطقی از قره‌باغ تحت زمامداری پناه‌خان به یك خان‌نشین قدرتمندی تبدیل گردید كه درحیات سیاسی ـ اجتماعی این منطقه نقش مهمی بازی كرد. پناه‌خان جوانشیر , در یك برهه حسّاس در تاریخ قره‌باغ و آذربایجان ، نقش تاریخی بس خطری ایفاء كرد و از خود آثار نامیرا و ردّ پای درخشانی برجای گذاشت، به طوری كه وی در دوران حیات و مماتش ، شخصیت افسانه ای پیدا كرد.

پس از پناه خان پسر ارشدش ابراهیم خلیل خان ، زمام امور را در شوش به دست گرفت و در دوران فرمانروائی دراز مدّت او،خان نشین قراباغ نیرو گرفت و به یك قدرت منطقه‌ای تبدیل گردید.

آقا محمّد خان قاجار ، از نیرو گرفتن ابراهیم خلیل خان جوانشیر واتّحاد و همدستی وی با دیگر خان نشین ها به وحشت افتاد و همین انگیزه اصلی حمله های پی در پی لشكریان قاجار به آن سوی ارس شد. آقا محمّد خان، در سال ۱۲۰۹ﻫ.ق ، برای سركوبی حكّام و خوانین غیر مطیع قفقاز ، متوجّه آن سامان گردید و قلعه پناه آباد را به محاصره درآورد ، ولی علیرغم این كه ۳۳ روز در اطراف قلعه ماند، لكن نتوانست با آن نیروی عظیم، به ابراهیم خلیل خان و شوشا دست یابد. وی در اواسط ذیقعده ۱۲۱۱ مجدّدا" با لشكری مجهزّ عازم قره باغ گردید. این بار خان قاجار بر شوشا دست یافت و شهر را غارت كرد، ولی بر اثر سوءتدبیری به دست پیشخدمتان خود به قتل رسید. ابراهیم خلیل خان كه چند روز قبل فرار كرده بود به شوشا بازگشت ومجددا"زمام امور را به دست گرفت، لكن چندی بعد، او نیز همراه با اعضای خانواده اش ، بر اثرتوطئه ای به دستور یك فرمانده روس كشته شد.در عهد سلطنت فتحعلی شاه قاجار ، سلسله جنگ هائی مابین ایران و روسیه بر سر تصاحب خطّه قفقاز درگرفت و منجرّ به انعقاد عهدنامه های ننگین گلستان و تركمانچای شد و در نتیجه ۱۷ ولایت آن سوی ارس و از آن جمله قره باغ برای همیشه از پیكره ایران جدا و به قلمرو روسیّه منضمّ گردید.

بؤلوم لر: قره باغ در گذر تاریخ،