قالب وبلاگ

قره باغ ولایتی است در جمهوری آذربایجان ، كه نام سابق آن ارّان یا آران و نام اسبقش ، ولایت «اوتی » بوده است. این سرزمین مستعدّ ، پیشینه ای بس دیرین و تمدّنی بس پر شكوه دارد و در اهمیت آن همین بس كه مهد ادب و هنر آذربایجان می باشد. صاحب قلمانی كه طبیعت زیبا ، آب‌های روان و كوههای سر به فلك كشیده آن را دیده اند ، مسحور زیبائی و جذّابیت این خطّه پر جاذبه گردیده اند. محمّد كاظم مروی در عالم آرای نادری می نویسد:

« قره باغ در فصل بهار ، نمونه ای است از گلستان ارم و بهشتی است در آرایش سبزه و ریحان و گل و ارغوان خرّم.»

ضیاء الدّین سلطانوف كه خود زاده و پرورده قره باغ كوهستانی است «مورو داغ » و دامنه های سر سبز و دلربای آن را این چنین به تصویر می‌ كشد:

«....از آخرین تنگه هم عبور كردیم. راههای مار پیچ ، از كمره گردنه جنگلی ، امتداد می یابد. دستكم در هر قدم و در سر هر پیچ ، با یك منظره جدیدی  بر خورد می كنیم. در پائین گویا دریاچه ترتر چای ، آئینه جلوی خورشید گرفته است. در اینجا ،در دامنه «مورو داغ » كه از سطح دریا هزاران متر بلند تر است ، در میان كوههای مرتّفع و جنگل های به هم فشرده « زیبای چشم آبی » انسان را به شگفتی وا می دارد.»

این دیار تاریخی كه بخش اعظم آن ، یعنی قره باغ كوهستانی ، چند سال است كه به اشغال داشناك های اشغالگر در آمده است ، سر گذشت پر فراز و نشیبی دارد كه در این اثر تلاش شده است ، علاوه بر جغرافیا ، تاریخ این سرزمین ستم دیده ، در برهه های مختلف ، یعنی از دوران ما قبل تاریخ تا كنون ، مورد بررسی قرارگیرد.

این ولایت ، از كانون هائی است كه یكی از تمدّن های باستانی و درخشان بشریت در آن تكوین یافته است. به گمان قوی ، این خطّه توأم با اراضی حاشیه دریای مدیترانه و شمال آفریقا مناطقی بودند كه نیاكان بشری در آنجا زندگی كرده اند و در این نواحی ، انسان به صورت یك واحد اجتماعی تشكّل پیدا كرده است.

پیدایش غار آزیخ ، در كناره شمالی رود ارس ، نزدیكی شهر فضولی و كشف دیگر غار ها از این دست در اراضی همجوار آن ، در چند سال اخیر ، كاوش های دقیق باستان شناسان در آن غارها ، دستاوردهای علمی گرانبهائی را در دسترس دانشمندان قرار داده است.

بؤلوم لر: قره باغ در گذر تاریخ،