قالب وبلاگ

موللا نصرالدینی بیر قونشوسو وار ایدی، تئز – تئز گلیب موللانین ائششه یینی امانت آپاراردی موللا بو قونشوسونون الیندن لاپ جانا گلمیشدی. بیر گون یئنه ده او قونشو گلیب موللادان ائششه یی امانت ایسته ییر . موللا دئییر :

-          ادششك ائده یوخدو.

بو آندا ائششك پیه ده آنقیرماغا باشلادی. قونشو دئییر :

-          سن كی ، دئییر سن ائششك ائوده یوخدو، بس بو آنقیرتی هاردان گلیر؟

موللا هیرس لنیب دئییر : " آخماق كیشی ، سن نه جور آدام سان! منیم كیمی آغ ساققال كیشی نین سؤزونه یوخ  ، پیه ده كی ائششه یین سؤزونه اینانیرسان !"

(1424-1478)

اۇزون حسنین آدی چكیلنده  چوْخ زامان   اوْنون   اۇزون   اوْلماسی،    آغ‌قوْیونلو دؤولتی‌نین  اساسی‌نین  قوْیماسی  یادا  سالینیر. لاكین،  چوْخ  آز  آدام بیلیر    كی،  محض  اوْ، پراكنده اوْلان قانونلاری واحید “قانوننام”    چرچیوه‌سینده   بیرلشدیره‌رك ایندیكی حۆقوقو كوْدئكسلرین اساسینی یاراتمیش، ایسلامی بیلیكلری ساده اهالییه چاتدیرماق اۆچون “قۇرآن”   كیتابینی   آذربایجان   تۆركجه‌سینه ترجومه ائتدیرمیش،همچی‌نینآپاردیغی مۇحاریبه‌‌لر  واسطه‌‌سیله  تیجارت  یوْللارینی  و لیمانلاری نظارت آلتینا آلمیش و  بئله‌لیكله، آذربایجانین  گله‌جكده   اینكیشافینی  تعمین ائتمه‌یه چالیشمیشدیر.

....

(دؤرد عصر)

قدیم آذربایجان     دؤولتی آلبانییادا یاشایان 26 طایفهدان هر بیری اؤز بۆتلرینه سیتاییش ائدیردی. بۇ ایسه اؤلكه‌نین واحیدلیگی  اۆچون تهلوكه‌‌  ترپه‌دیردی.  آلبان حؤكمداری اۇرنایر بۇنو نظره آلاراق 314- جۆ ایلده خریستیانلیغی دؤولت دینی اعلان ائده‌رك تكاللاهلیغی یایماغا باشلاییر. اوْنون بۇ اۇزاقگؤرن آددیمی آلبانییا دؤولتی‌نین بۆتؤولویونو، آلبان خالقی‌نین واحیدلیگینی تعمین ائدیر.

...

 سس دوشدو داغلارا،داشلارا قاچین!

تالاندی قاراباغ،آلیندی لاچین!

گلمه دیم،گلمه دیم،آغاردی ساچین!

باغیشلا قارداشیم ،باغیشلار باجیم.

كلبجردن اسن ، اسینه گلدیم

فضولی دن قالخان سسینه گلدیم

تویونو گؤرمه دن، یاسین گلدیم

باغیشلا قارداشیم ،باغیشلار باجیم.

خوجالی،خان كندی دئییب دولاندیم

قاپیلار باغلاندی ، یولا جالاندیم

درد اولوب،ایچیمه دولوب قالاندیم

باغیشلا قارداشیم ،باغیشلار باجیم.

شوشانینداغینا،داشینا گلدیم

آغلادیم گؤزونون یاشینا گلدیم

گئج اولدو ...

باغیشلا قارداشیم ،باغیشلار باجیم.    شاعر : دوكتور داشقین

ائرمنی جێنایاتی اۇنودولماز 

جێنایاتچیلارا اۆلوم اوْلسون 

ermni cınayatı unudulmaz

cınayatçılara ülüm olsun

نه قدر یازما یازیم   

یازما اۆره ك تۆستوسدی   

قان ایچینده گؤزه ریر   

من كاغیذا هی پۆلیرم،  

بیر سوْیوق آرزی گئلنده   

آچیرام قوْل قانادی   

پارالانمیش اۆره كیم    

زۆمزومه ائتمكده منه

كی گئدن گلمییجك 

گئدی گلن مز یوْلونا، 

اسه گن یئل سۆرونور 

هی قاپی یا تاقا چالیر    

دئییرم اۆز اۆزمه   

كیمدی گلیر؟   

(642-681)

 ساسانی ظۆلمو آلتیندا اوْلان آلبانییا دؤولتی دایم اؤز مۆستقیللیگی اۇغروندا   مۆباریزه  دؤرد  - ائرامیزین سككیز عصرلرده شیمالی  آذربایجان  ارازیسینده مؤوجود اوْلموش آلبانییا دؤولتی حؤكمدار جاوانشیرین واختیندا  چیچكلنمه دؤورونو یاشامیشدیر. جنوبدان عرب  هۆجومو تهلوكه‌‌سی، شیمالدان خزر طایفهلاری‌نین همله‌لری، قربدن بیزانس دؤولتی‌نین تضییقی  -  بۆتونبۇ  عامللر  آلبانییا دؤولتی‌نین مؤوجودلوغو اۆچون بؤیوك  تهلوكه‌‌  یارادیردی.  لاكین فیكتی سركرده‌لیك ایستئدادی،گرگین دیپلوْماتیك فعالیتی  و  وطنینه  اوْلان محبتی  جاوانشیره  بۆتون  پروْبلئملری حل ائدیب اؤلكه‌سی‌نین ارازی بۆتؤولویونو و مۆستقیللیگینی   تعمین   ائتمه‌یه ایمكان وئرمیشدی. داخیلی ثابتلییه نایلاوْلان جاوانشیراؤلكه‌نین  اقتصادیاتی‌نین و مدنیتی‌نین اینكیشافینا  بؤیوك  دقت یئتیریردی. نتیجه‌ده ائركن اوْرتا عصرلر دؤورونده آلبانییا   رئگیوْنون ان اینكیشاف ائتمیش دؤولتلراراسی بیرینه چئوریلمیشدی. آذربایجان تاریخینده جاوانشیر گؤركملی دؤولت خادیمی، دیپلوْمات و سركرده كیمی تانینیر.

 ...