قالب وبلاگ

۱۹ – جی عصرین ایكنجی یارسیندا اردبیلده یاشامیشدیر. زمانه سی نین سوادلی و مترقی قادین لارینداندیر. ایرواندا و شوشادا اولموش، فاطماخانیم، كمینه گهر بیم، قمر بیم، و شیدا ایله تانیشلغی واریمیش. اونلارلا شعرلرشیب.

آغام جانی

پریشان ائیله سم زولفی پریشانی آغام جانی
پریشان ائیلرم مجموع دونیانی آغام جانی

خیالی وصیلمه هر كیم دوشه جانین ده ن ال چكسین
بو سؤدایه دوشن ترك ائیله سین جانی آغام جانی

اگر طوره تجلا ائیله سم بو آب و تابیله
شعاع رویم ائیلر محو، بو دونیانی آغام جانی

آدیم زیبا سوزوم شیرین شكر و گؤزلریم شهلا
فراموش ائیله یب حسنوم زلیخانی آغام جانی

سنین تك عاشیق معشوق یوخ لعلی بو عالمده
غم و عاشقلری عشقین ائدیب فانی آغام جانی.

هرچند، تبریز و مراغه در عصر ایلخانان، مركزیّت داشتند، ولی قره باغ همچنان، اهمیّت سوق الجیشی خود را حقظ كرده بود و در این دوران بود كه نام قره باغ جایگزین ارّان گردیده است.

زمامداران ایلخانی كه قره باغ را به عنوان قشلاق برگزیده بودند، در نتیجه بیشتر رخدادهای این ایّام در این سرزمین رخ داده است. غازان خان در قره باغ به تخت سلطنت جلوس كرده و اولجایتو در همان جا مذهب تشیّع را پذیرفته و بالاخره ارغون و ابوسعید بهادر در این دیار دار فآنی را وداع گفتند.

رنه گروسه می نویسد : « ایران پس از این كه از طرف مغولان تصرّف شد و پس از انهدام و انحلال سلطنت خوارزمشاهی و قتل جلال الدین [ ۱۲۳۱] تحت یك نظام موقّت و غیر متجانسی قرار گرفت، لشكریان مغولی در مغرب كه در كنار شطّ « كُر » سفلیٰٰ و « ارس » سفلیٰٰ و مرغزاران ارّان و مغان اردو زده بودند تحت فرماندهی سردارآنی قرار داشتند كه واجد تمام اختیارات بودند.... مغولان بیست سال پس از تصرّف ایران به این فكر افتادند كه به آن ترتیب و نظام موقّت كه عبارت بود از نصب یك حكومت لشكری و نظامی در ارّان و مغان و نصب یك حكومت كشوری و مالیاتی در خراسان و عراق عجم خاتمه بدهند و یك مقام سیاسی منظّم و واحدی را مافوق آن دو حكومت برقرار سازند. در قوریلتای ۵۱ ۱۲خان بزرگ « منگوقا آن » تصمیم گرفت كه برادر كهتر خود «هولاكو» را نایب السلطنه ایران زمین كند. این انتصاب به عمل آمد و « منگوقا آن » به « هولاكو » دستور داد دو قوّه معنوی و دو نیروی روحانی  را كه هنوز در ایران وجود داشت نابود سازد. یكی سلطه و قدرت فرقه اسماعیلیه بود در مازندران و دیگری خلافت عبّاسیان بود در بغداد و تسخیر شام.

خبر: به زلزله زدگان آزربایجان 4000 خانه ساخته و تحویل شد.

                                                قسم حضرت عباس یا دم خروس ؟

(1899-1934)

جعفر قافار اوْغلو جاببارلی  1899-جۇایل مارتین  22-ده  آبشئروْنون ایگیرمی  عصر آذربایجان ادبیاتی تاریخینده  جعفر جاببارلی  خۆصوصی  یئر  تۇتور.  فعالیتینه  ساتیریك  اثرلرله باشلایان ادیب هله لاپ گنج  یاشلاریندان پیئسلر یازیر و چوْخ  كئچمیر  كی،  دراماتورق  كیمی  تانینیر.  اوْنون  یازدیغی پیئسلر اؤلكمیزده و خاریجی صحنه‌‌لرده تاماشایا قوْیولور. آذربایجان   سوْوئت   یازیچیسی   كیمی   فعالیت    گؤسترن ج.جاببارلی آذربایجاندا سوْوئت حاكمیتی قۇرولدوقدان سوْنرا   مؤوضوسو   یئنی   دؤورله   سسلشن   اثرلر   یازیر. تصادوفی دئییل كی،  اوْ، آذربایجان ادبیاتیندا سوْسیالیست رئالیزمی‌نین بانیلریندن حساب اوْلونور. لاكین هانسی ادبی مئتوْدلا اثرلر  یازماسینا  باخمایاراق،  اوْ، حیات حقیقتلرینه صادق قالیر، خالق حیاتی‌نین  چوْخ  دوْلغون و رئال صحنه‌‌لرینی یارادیر.

جواب دكتر حداد عادل

ترا دكتر نمی دانم چه افتاد؟

مرا هم"هم زبان" خود بخواندی!

تو میراث نیاكان ملك ایران

یالان نان هامینی پارسی بخواندی

دئدون تهران و كابل مال ما بی

ز بلخ و تا خجند اموال ما بی

ولی تبریز اولانماز كابول هی هی

نه بلخ و بخارا، نه هرّی و ری

دنیزلر دالغالانسا دُر تاپیلماز

بیزیم دیلده یالان سؤز یازلماز

زبان پارس شاید دُر دری است!

به گیتی آفتاب خاوری است!

ولی بوردا كی هاممی فارس دئییرلر

عربه،توركه، فارس لار باش ائییرلر

"زبان مادری" شیریندی، گولدی

تو می گویی "زبان"، منیم كی "دیل"دی

تو ای زرگر اگر زر می شناختی

و یا گوهر شناس بودی به گیتی

یالان نان هامی یا پارسی دئمزدون

یالان نان پارس دیلین دُر ایله مزدون

یقیناً عمر از هفتاد گذشته

به چشمانت غبار سن نشسته

یالان نان یازمیسان، پارسی شعرلر

سایین دوختور بقول پارس دیل لر

"چون مرد سخن نگفته باشد

عیب و هنرش نهفته باشد."

1908- جی ایلده توركییه‌ده گنج توركلر اینقیلابی باش وئرمیشدی. هورریتسئون درنكلرده، خصوصن قافقاز تورك و موسلمانلاری‌نین فیكیر و سییاسی حركات مركزی اولان باكیدا بو حادثه‌‌ گونون مؤوضوسو ایدی. بیر تصادفله كوبایا راست گلدیم. 

- عثمانلی اینقیلابی حاقیندا بیزیم درگییه بیر مقاله یازسانیز، دئدی. 

“بیزیم درگی”دن مقصدی یوخاریدا بیر موناسیبتله قئید ائتدیگیم سنایئ ایشچیلری سیندیكاسی‌نین اورقانی “قودوك” (“دودوك”) ایدی. مقاله‌نی یازدیم. “قودوك” رئداكسییونونا گتیردیم. رئداكسییانین او زامانكی بیر چوخ موسسیسه‌لر كیمی ایكی اوزو واردی. بیر اوزو رسمی ایدی. درگی‌نین حؤكومتدن ایجازه آلمیش ایمتییاز صاحبی و مسئول مودیری ایشچیلردن ساشا سامارتسئو آدیندا بیریسی ایدی. بونون آرخاسیندا درگی‌نین بیر ده گیزلی بیر رئداكسییا هئیتی واردی كی، بورایا كوبا ایله تیموفئیئو آدیندا پارتییالی بیر مونوور داخیلدی. هئیت بیر چكمه‌چی دوكانی‌نین پرده ایله آیریلان آرخا طرفینده توپلانیردی. توركییه‌دكی مشروتیت اینقیلابی حاقیندا یازدیغیم مقاله‌نی بورادا، بو چكمه‌چی دوكانیندا اوخویاجاق، تدقیق ائده‌جكدیك. مقاله‌نی اوخودوق. تیموفئیئو اونو شدّتله تنقید ائتدی: