قالب وبلاگ

1861-جی ایلده اوْ، "سوْكوْل" كوْروئت گمیسی‌نین كاپیتانی كیمی آرالیق دنیزینده فعالیته باشلاییر. دفعه‌‌لرله قارا دنیز ساحللریندن بالتیك دنیزینه رئیدلر ائدیر.

1865-جی ایلده آسلانبیوْو "رئتویزان" زیرئهلی گمیسینه كاپیتان تعیین ائدیلیر. اوْ دؤورده زیرئهلی گمیلر رۇسییا دوْنانماسی‌نین اوْن آغیر و مؤهتشم گمیلری ساییلیردی و دوْنانمانین اساس ضربه‌‌ قۆووه‌سی ایدی. زیرئهلی گمییه كاپیتانلیق ائتمك هر ظابطه هواله اوْلونموردو. آسلانبیوْو بۇ وظیفه‌‌ده اؤزونو دوْغرولتدوغو و هرترفلی بیلیك نۆماییش ائتدیردیگی اۆچون مشهور رۇس سركرده‌سی ویتسئ-آدمیرال بۇتاكوْوون زیرئهلی ائسكادراسینا قرارگاه ریسی وظیفه‌‌سینه تعیین ائدیلیر.

اوْن دوْققوز عصرین 70-جی ایللریندن رۇسییا اوْردوسونون و حربی دنیز قۆووه‌لری‌نین اینكیشافیندا  یئنی  مرحله‌‌  باشلاییر.  دؤورله  آیاقلاشا  بیلن  اوْردو  و  دوْنانما یاراتماق اۆچون حربی اصلاحاتلار كئچیریلیر. 1869 - 1872-جی ایللرده ای.آسلانبیوْو گمیچیلیك مكتبلری‌نین، ائله‌جه ده گمیقاییرما سنایئسی‌نین یئنیدن قۇرولماسی عۆذره مۆختلیف كوْمیته‌لرین عضوو كیمی فعالیت گؤستریر.

1872-جی ایلده رۇسییادا بیر پیوْترون آنادان اوْلماسی‌نین 200 ایللیگی ایله علاقه دار كئچیریلن  یۇبیلئی  تدبیرلرینده  آسلانبیوْو  دنیز  پارادیندا  ایمپئراتوْرون  آوارلی گمی دسته‌سی‌نین كاپیتانی كیمی ایشتیراك ائتمیشدیر.

1878-جی  ایلده  ایبراهیم  بَی  آسلانبیوْو  كوْنتر-آدمیرال  رۆتبه‌سینه  لاییق گؤرولور و 8-جی دوْنانما ائكیپاژینا ریس تعیین اوْلونور. 1879-جۇ ایلده ایسه اوْ، بئش كرئیسئردن عبارت ائسكادرانین كوْماندیری تعیین ائدیلیر. "مینین"، "كنیاز پوْژارسكی"، "هئرسوْق ائدینبورقسكی"، "آسییا" و "آفریكا" گمیلریندن عبارت بۇ ائسكادرا 1879 - 1882-جی ایللرده دؤور-عالم سیاهتینه چێخیر.

سیاهت زامام آسلانبیوْو تجروبه‌دن یئنی-یئنی تاكتیكی فندلر كئچیریر و ایلك دفعه‌‌ اوْلاراق "اۇچان ائسكادرا" ایدئیاسینی ایره‌لی سۆرور. بۇ ایدئیایا اساساً، رۇسییا دوْنانماسی‌نین تركیبینده اوْلان كرئیسئر گمیلری عنعنه‌‌وی دنیز دؤیوشلرینه جلب ائدیلمه‌مه‌لی، دۆشمن ساحللرینه گؤندریلمه‌لی و اوْنون دنیز تیجارتینی تامامیله مهو ائتمه‌لیدیرلر. سیاهتدن قاییداندان سوْنرا آسلانبیوْو مشهور رۇس آدمیرالی آ.آ.پوْپوْوون امری ایله ایدئیاسینی نظری جهتدن اساسلاندیرمیشدیر. سوْنرالار اوْنون ایدئیاسی 1904 - 1905-جی ایللر رۇس - یاپوْن مۇحاریبه‌‌سینده تطبیق ائدیلمیشدیر. معلومدور كی، بۇ مۇحاریبه‌‌ده عنعنه‌‌وی فندلر تطبیق ائدن رۇس حربی دوْنانماسی پوْرت-آرتور و سۇسیما دنیز دؤیوشلرینده مغلوب ائدیلمیشدیر. بۇ مۇحاریبه‌‌ده رۇس دوْنانماسی‌نین یئگانه اۇغورلاری آسلانبیوْوون ایدئیاسینی تطبیق ائدن ولادیووْستوْك كرئیسئرلر دسته‌سی طرفیندن قازانیلمیشدیر. بۇ دسته "2 اۇچان ائسكادرا" ایدئیاسینی تطبیق ائتمكله یاپوْنییا اقتصادیاتینا آغیر ضربه‌‌ وۇرموش و اوْنون تیجارتینی ایفلیج وضعیتینه سالمیشدیر.

زیرئهلی ائسكادرانی ساكیت اوْكئانا گتیرن آسلانبیوْو 1882-جی ایلده بۇرادا بیر نئچه  كشف  ائتمیشدیر.  آسلانبیوْو  طرفیندن  ساخالین  آداسیندا  كشف  ائدیلن  بیر یاریمادا و اوْخوْت دنیزینده بیر كؤرفز ایندییه‌دك ده اوْنون آدینی داشیییر. مۆعاصیر خریته‌لرده بئله اوْنلار "آسلانبیوْو یاریماداسی" و "آسلانبیوْو كؤرفزی" كیمی ایشاره‌لندیریلیر.

دوْنانمانین كوْماندانلیغی ایبراهیم بَی آسلانبیوْوو 1884-جۆ ایلده بالتیك دوْنانماسی‌نین كیچیك فلاقمانی تعیین ائدیر. بۇ وظیفه‌‌ده اوْلاركن 1887-جی ایلده اوْنا ویتسئ-آدمیرال رۆتبه‌سی وئریلیر و اوْ، بالتیك دوْنانماسی‌نین فلاقمانی تعیین ائدیلیر. عؤمرونون سوْنونا یاخین ویتسئ-آدمیرال آسلانبیوْو سئواستوْپوْل دمیر یوْلونون چكیلمه‌سی ایشلرینه باشچیلیق ائتمیشدیر.

اؤز بیلیك و باجاریقلارینی باشقالاری ایله بؤلوشمه‌یه چالیشان ویتسئ-آدمیرال رۇسییا  دنیزچیلری‌نین  اوْن  پوْپولیار  ژۇرنالی  اوْلان  "دنیز  توْپلوسو"  ("موْرسكوْی سبوْرنیك") ژۇرنالیندا سیلسیله مقاله‌لرله چێخیش ائدیر. اوْ همچی‌نین آدمیرال ناخیموْوون آدیوتانتی ایشله‌دیگی واختلاری خاتیرلایاراق كێریم مۇحاریبه‌‌سی دؤورونده آپاردیغی گۆنده‌لیگی "ناخیموْوون بیوْقرافییاسی" آدی ایله نشر ائتدیریر. قئید ائتمك لازیمدیر كی، ناخیموْوون بیوْقرافییاسی‌نین سئواستوْپوْل دوْورونون تدقیقاتچیلاری محض آسلانبیوْوون قئیدلرینی اوْن دوْغرو معلومات حساب ائدیرلر. مشهور رۇس یازیچیسی لئو توْلستوْی سئواستوْپوْلون مۆدافعه‌‌سینه حصر اوْلونموش اثرلرینی یازاركن آسلانبیوْولا گؤروشموش، اوْنون خاطیره‌لریندن ایستیفاده ائتمیشدیر. تدقیقاتچی بئش.فریدریكس "كوْنتر- آدمیرال آسلانبیوْوون بایراغی آلتیندا اۆزن "آفریكا" كرئیسئری" آدلی اثرینده آسلانبیوْوون دؤور-عالم سیاهتینی قله‌مه آلمیشدیر. 1889-جۇ ایلده سانكت- پئتئربورقدا "ویتسئ-آدمیرال آسلانبیوْوون یاریم‌عصرلیك یۇبیلئیی" آدلی اثر چاپ ائدیلمیشدیر.

آسلانبیوْوو خاتیرلایانلار بیلیك و باجاریغیندان باشقا، اوْنون اوْلدوقجا گئنیشوركلی طبیعتیندن و شرق احوالاتلارینی سؤیله‌مك مهارتیندن خبر وئریرلر. اوْنون دانیشدیغی لطیفه‌‌لر تئزلیكله بۆتون دوْنانمادا یاییلانمیش فعالیتینه گؤره آسلانبیوْو رۇسییانین "آغ قارتال"، "مۆقدس آننا"، "مۆقدس ولادیمیر"، "مۆقدس ستانیسلاو" اوْردئنلری‌نین بۆتون درجه‌‌لری، قێزیل قێلینج، همچی‌نین سئربییانین "تاكوْوا"،   یاپوْنییانین   "گۆنشین   دوْغماسی"،   هاوای   دؤولتی‌نین "كالاكوا" اوْردئنلری ایله تلتیف اوْلونموشدور.

ایبراهیم بَی آسلانبیوْو 1901-جی ایل دئكابرین 7-ده پئتئربورقدا وفات ائتمیشدیر. اؤلومونه قدر مۆسلمان و آذربایجانلی اوْلماسی هئچ كیمده شۆبهه دوْغورمامیشدیر. لاكین اؤلوموندن سوْنرا ماراقلی حادثه‌‌لر باش وئرمه‌یه باشلادی. بئله كی، مشهور بروْكقاوز و لفروْن ائنسیكلوْپئدییاسیندا آسلانبیوْو سوْیادی "آسلانبئقوْو" فوْرماسیندا گؤستریلدی. داها سوْنرا سئواستوْپوْل شهر مۇزئیینده اوْنون پوْرترئتینی  آسیب،  آلتیندا  "آسلامبئقوْو  آ.ب.  1820  -  1900-  جۆ  ایللر"  یازدیلار. تدقیقاتچی ش.نزیرلی‌نین آراشدیرمالاری ثبوت ائتدی كی، سندلری سئواستوْپوْل شهر پانوْرام-مۇزئیی‌نین آرخیوینده ساخلانیلان آسلانبیوْوون تام آدی، سوْیادی، میللیتی و  دینی  عقیده‌‌سی  گؤستریلن  سندده  رسمی  معلوماتلارین  اۆستوندن  خطت  چكیله‌رك مۆرككبلی  قلمله  "آسلامبئقوْو  آورامیی  بوْقدانوْویچ.  1820  -  1900-جۆ ایللر، پراووْسلاومی" سؤزلری یازیلمیشدیر. بۇ اوْ دئمكدیر كی، چوْخ كئچمه‌یه‌جك، ائرمه‌نیلر آسلانبیوْوو "ائرمه‌نی خالقی‌نین آدمیرالی آورامیی آسلامبئقوْو" كیمی دۆنیایا تانیتماغا باشلایاجاقلار. اۆزده‌نیراق قوْنشولاریمیز اۇنوتقانلیغیمیزدان ایستیفاده ائدیب بیزیم مدنیتیمیزی، تاریخیمیزی، توْرپاقلاریمیزی اؤزونونكولشدیردیكلری كیمی، قهرمانلاریمیزی دا اؤزونونكولشدیریرلر. گئج ده اوْلسا، بۇنون قارشیسی آلینمالیدیر.

منبع :

آذربایجان تاریخیندن یۆز شخصیییت

سبوهی احمدوْو

“آینا متبو ائوی” باكی – 2006

كؤچورن : دالغا دیزج