قالب وبلاگ

- بئهرنگی نین بیر چوخ همشهریسی و تانیدیقلاری كوممونیست ایدیلر. كوممونیست اولانلارلا علاقه سینی دانماق اولماز.

- بئهرنگی نین كوممونیست اولمایانلارلا دا علاقه سینی دانماق اولماز. تبریز كیمی بیر شهرده او زامان، ائله ایندی ده اینتئللئكتوال كسیم بیر- بیرینی تانیمیشدیر. او زامان كوممونیست اولمانین بللی اؤزللیكلری وار ایدی. بیر تشكیلاتا باغلی اولماق، او تشكیلاتین ایدئولوژیسینی ایمالارلا دا اولسا یازماق، یا دا رسم ائتمك و یا داورانیشلارلا سرگیله مك. بئهرنگی نین اثرلرینده بئله شئی اولمامیشدیر. هله توركییه ده بئهرنگی نین اثرلرینی ترجومه ائدركن او تام بیر كوممونیست كیمی تقدیم ائتمیشلر. آنجاق كوممونیستلر اؤزلرینی دامدان، داغدان، تپه دن آتیب اؤلدوردوكلری زامان، یا دا سیاهكل اؤرنه یینده اولدوغو كیمی تئررور عملییاتلارینا قاتیلیب خالقین ائولادلاری اولان عسگرلری اؤلدوردوكلری زامان بئهرنگی تام بونون ترسی ایشلرله مشغول اولور. آذربایجانی كند- كند، اوبا-اوبا دلاشیب خالق داستانلارینی یازیب كیتابلاشدیریر. بیلیرسینیز كوممونیست گؤروشه گؤره بئهرنگی میللییتچیلیكله مشغول اولموشدور. چونكو آفریكادا اینسانلار آجلاریندان اؤلركن، لاتین آمئریكا اؤلكه لرینده آنتی آمئریكا موباریزه سی گئدركن، بئهرنگی بورژوازیه قارشی موباریزه نی بوراخیب و اؤز خالقی نین كیملیگینی كیتابلاشدیرماق كیمی بسیط ایشلرله اوغراشمیشدیر. بئهرنگینی كوممونیست اولاراق گؤسترمه نین سببی بیزیم میللی بیلینجیمیزین ضعیف اولماسیندان و بئهرنگی كیمی اردملیلریمیزه صاحیب چیخماییشیمیزدان قایناقلانمیشدیر. ایندی بو سورون دا گئدریلدیگی اوچون بئهرنگی ده اؤز گئرچك كیملیگی ایله میللی معنوییاتیمیزدا اورتایا چیخیر.

- بئهرنگی نین اولوس سئور اولدوغونو گؤسترن عامیللر ندیر؟

- بیلیرسینیز او زامان آذربایجان- تورك میللی كیملیگینی یانسیدان اثرلر یازماق و یا یازیلمیش اثرلری ایشیق اوزونه چیخارماق چوخ تهلوكه لی ایش ایدی. پهلوی شووینیزمی هئچ بیر شئیدن بو قدر قورخموردو. بو اوزدن ده اصلینده بئهرنگی كوممونیستلردن داها تهلوكه لی ایشلرله مشغول ایدی. اؤرنگین اونون ” پارا- پارا” آدیندا چیخاردیغی كیتابا باخالیم. بو كیتابین آدینی چوخ دوغرو سئچمیشدیر. چونكو كیتابین آدی بئهرنگی نین یوردونون پارا- پارا اولدوغونو، پارام- پارچا اولدوغونو چاغریشدیریر.

كیتابین ایچینده ایسه باكی و تبریز شاعیرلریندن اؤرنك شعرلر وئریلمیشدیر. یعنی بیر اولوسون اولوسال یؤنده آیدینلانماسی اوچون بو كیمی ایشلر چوخ اؤنملیدیر و بو ایشلرین كوممونیست اولماقلا هئج بیر علاقه سی یوخدور. بونون هاراسی روس جاسوسلوغودور؟ یا دا بعضی سئودیگی، خوشلاندیغی فارسجا شعرلری توركچه یه ترجومه ائتمه سی حاقدا دوشونه لیم. بیلیرسینیز كی، ایراندا هر كس فارس دیلینی بیلیر. او زامان هر كسین اوخوماسی مومكون اولان شعر پارچالارینی ندن توركچه یه چئویرمیشدیر؟ بورادا بئهرنگی نین ویجدانیندا، بیلینجینده توركچه یه وئریلن اؤنم اوزرینه دورماق گره كیر. تورك دیلینه ائستئتیك اؤزللیك قازاندیرما چابالارینا باخمالیییق. بونون هاراسی روس جاسوسلوغودور؟ یالنیز بو یوللا اونون ترجومه عملی نین آرخاسینداكی فلسفه نی آنلاماق اولار. آیریجا، بئهرنگی بو شعرلری ادبی تورك دیلینه چئویرمیشدیر، تبریز لهجه سینه دئییل. بو دا اونو گؤستریر كی، بئهرنگی بیرئیسل پلاندا تورك دیلی اوزرینه چالیشیبمیش. باخین نیمادان چئویردیگی بو ترجومه یه:

” گئجه دیر ، دملنمیش تورپاق

رنگی اوزدن قاچمیش.

یئل بولوتدان تؤرمه داغدان آشیب

یوگوروب اوستومو آلمیش.”

یا دا فوروغ فرروخزاددان چئویردیگی شعرلر. یا دا اؤزونون یازدیغی بیر نئچه توركچه شعرلر. بونلار نه یین گؤسترگه سیدیر؟ او دئمكدیر كی، بئهرنگی نین ذهنینی مشغول ائدن اینتئرناسیونال خولیالار اولمامیشدیر. اینتئرناسیونالیستلرین داورانیش آنتروپولوژیلری حاققیندا بیلگیمیز واردیر. بونون دیشیندا یازدیغی اثرلرینده میللی منسوبییتینی آچیقجا آبارتماغا چالیشمیشدیر. ازیلن تورك كیملیگینی یازدیغی اثرلرده ساوونموشدور. بئهرنگی نین یازدیغی اثرلر اونون مركزلشمیش روحی ائنئرژسی نین و داخیلی دونیا گؤروشونون محصولودور. اینسان روحونداكی اولوشوملاری باشقالاری گؤره بیلمز. بو اولوشوملاری بیر صنعتچی یالنیز یازدیغی اثرلری ایله گؤستره بیلر. اونا گؤره ده بئهرنگی نین روحونداكی اولوشوملار اونون اثرلرینده دیر، تانیدیقلاری ایله اولان موناسیبتلرده دئییلدیر. دیققت ائتسه نیز بئهرنگی نین یازدیغی اثرلرین دوشونسل قایناغی میللی حیات اولدوغو اوچون بوگونكو اولوسال اویانیشدا اونون كیتابلاری چوخ ائتكیندیر. سانكی بوگونكو موجادیله میزین مانیسفئستی كیمی.

- اونون اثرلری ایله بوگونكو میللی- سیاسی موباریزه آراسیندا نئجه باغ قورماق اولار؟

- صمد بئهرنگی نین بوتون اثرلرینی اله آلیب اینجله مك بیر سؤیله شییه سیغماز، آنجاق اؤرنك اولاراق “قاراجا بالیق” اثریندن بعضی تثبیتلرده بولونماق اولار. ” قاراجا بالیق” آختاریش-اولوش-بولوش درسینی هر تك- تكیمزه وئرمیشدیر. من اؤز حیاتیمداكی آختاریشلار، اولوشلار و بولوشلاری ” قاراجا بالیق “ین حیاتینا بنزه دیرم. بو گون هر تك- تكیمیز ” قاراجا بالیق ” اثری نین سونوندا موباریزه عشقی ایله، اؤزگولوك خیاللاری ایله یاتا بیلمه ین ” قیرمیزی ” بالیغا بنزه ییریك.

ایران موحیطینده تورك میللی كیملیگی نین یوكسلیشی گئرچكدن “قاراجا بالیق” اثرینده رمزلشدیریلمیشدیر: دوشونمه- مؤوجود سوسیال دوروما قارشی دوشونجه ده قارشی چیخماق- سوسیال دورومو دییشدیرجك دوشونجه نین او موحیطده اولمادیغی اوچون هیجرتده بولونماق- بؤیوك بیر هدف اوچون یولا چیخماق- سیلاحلانماق- سیلاحلاناراق اؤزگوونه صاحیب اولماق و ان قورخونج تهلوكه لرین اوستونه جسارتله یورویوب تهدید عامیللرینی اورتادان قالدیریب و حركته داوام ائتمك- سونوندا دنیزه قوووشماق. بو سایدیقلاریم بئهرنگی نین “قاراجا بالیق” تیمثالیندا بیزه گؤستردیگی موباریزه و آیدینلانما یؤنتمیدیر. اثرین سونو چوخ اؤنملیدیر.

بئهرنگی “قاراجا بالیق”ین عاقیبتی نین نئجه اولدوغونو یازمیر. یازسایدی بو اثر چوخ ضعیف اولاردی. “قاراجا بالیق”ین یازقیسی نین بیلینمزلیكده بوراخیلماسی اونو چوخ شاهانه اثر ائتمیشدیر. یعنی قاراجا بالیق گئری دؤنوب یوردونداكی باتاقلیقدا یاشایان بالیقلاری دا قورتارا بیلر، دنیزده كی ییرتیجیلارا قارشی اولان موباریزه یه لیدئرلیك ده ائده بیلر، چونكو قاراجا بالیق هم فیكری باخیمدان، هم ده ساواش تئكنیكلرینی بیلمه آچیسیندان گئنیش تجروبه یه صاحیبدیر. قاراجا بالیغین یازقیسینی اوخوجو اؤزو تخمین ائتمه لیدیر. بو تخمین بئهرنگی نین تصوورلرینده كی لرله اویغون گلمه یه بیلر. اؤنملی دئییل. زاتن بؤیوك بیر اثرین دیققتی جلب ائدن طرفی اوخوجونون تخمینلرینی، خیاللارینی فعاللاشدیرماسیدیر.

سؤیله مك ایسته دیگیم بودور كی، بو اثرده آذربایجان- تورك میللی كیملیگی نین یوكسلیشی و قورتولوشو بیر رومان دیلی ایله بیان ائدیلمیشدیر. “قاراجا بالیق”ین حیاتینی هانسی كوممونیست دئوریملرله قییاسلاماق اولار؟ هئچ بیری ایله. چونكو “قاراجا بالیق” دئوریمجی دئییل، ائوریمجیدیر. بیر اولوش و دایمی دئوینگنلیك ماجراسیدیر. ” قاراجا بالیق”ین سیلاحلی موباریزه سی آنجاق كندینی و دیگرینی ساوونماق اوچوندور. بیزیم ده گله جكده باشلایاجاق اولان سیلاحلی موباریزه میز كیچیك شهرلرده دئییل، شووینیزمین حاكیم اولدوغو او دنیزده، تئهراندا باشلایاجاق. اورادا اونو سیلاح گوجونه دئویریب و قورتولوش بیلدیرگه سینی یایینلایاجاغیق. بئهرنگینی كوممونیزم فاشیزمینه باغلاییب اونون میللی شخصییتینه ضرر گلمه سینی اؤنله مك بیزیم میللی گؤره ولریمیزدن بیریسیدیر.

گؤنتای گئنجالپ


بؤلوم لر: یولداشلار،