قالب وبلاگ

نیسبتن بؤیوك ساحه‌‌لی ایكینجی كاساپارچاسی‌نین هنده‌سی كاراكتئرلی دئكوْرونو داها یاخشی تسووور ائتمك اوْلور. قابین كنار و مركزینده یاشیل دیسكلر چكیلمیشدیر. مركزده‌كی دیسكده ایچریسی آغ آنقوْبلو بنؤوشیی لكلر اوْلدوغو حالدا، قابین كنارینداكی  دیسكین بنؤوشیی كوْنتورو آغ آنقوْب لكلرله ایشلنمیشدیر.

هر ایكی قاب فراقمئنتلری ایستر فوْرما و ماتئریالی، ایسترسه ده بزك اۆصولونا  گؤره چوْخ  اوْخشاردیرلار. قابلارین اوْتوراجاغیندان كنارا دوْغرو چوْخ آچیلمیش طرفلری، كوْبود قهویی-قێرمیزی رنگلی گیلی، دئكوْرونداكی اوْخشار موْتیولر و رنگ كوْلوْریتی گؤستریر كی، اوْنلار عینی واختدا و عینی مركزده ایستئهسال ائدیلمیشدیر.

بۇ نؤو كئرامیكا ممولاتی آذربایجانین دیگر شهرلریندن و ائله‌جه ده زاقافقازییادان معلوم دئییل. هنده‌سی اۆسلوبلو دئكوْرو و قێرمیزی آنقوْب بوْیاسی اوْرتا آسییانین اۇزاق افراسییاب و خارزم كئرامیكاسی‌نین عینی دئكوْرلو نؤولرینی خاتیرلادیرسا دا، بۇ فراقمئنتلر یئرلی كئرامیكا ایستئهسالی ایله علاقه داردیر. بنؤوشیی رنگلی دئكوْرون آغ آنقوْبلا بیرگه ایشلنمه‌سینه آنقوْبلانمیش كئرامیكا نۆمونه‌لرینده چوْخ راست گلینیر.

آنقوْب یئرلیك اۆزرینده بوْیالارلا رسم ائدیلمیش كئرامیكا ممولاتی ایچریسینده بئیلقان كئرامیكاسی خۆصوصی یئر تۇتور. اوْنلارین اؤزونه‌مخصوص خۆصوصیتلری واردیر. بئیلقان كئرامیكاسی‌نین  دئكوْروندا  ایشله‌دیلمیش یئنی و كئیفیتلی  آنقوْب رنگلر و چهرایی آنقوْب یئرلیك تامامیله فرقلی كوْلوْریت  و  دئكوْر   اۆسلوبو یاراتمیشدیر. آچیق-یاشیل، ساری و بنؤوشیی رنگلرین بیرگه تطبیقی چوْخ شۇخ و صاف رنگ  كوْلوْریتی یارانماسینا سبب اوْلموشدور. اۆسلوبو  اعتباریله  باكیدان  تاپیلمیش كئرامیكا نؤوعنه اوْخشار نۆمونه‌لر بئله یئرلی خۆصوصیتلری ایله فرقله‌نیر.

بوْیالارلا رسم ائدیلمیش بئیلقان كئرامیكاسی‌نین ایكینجی قروپونو خۆصوصی دقیقلیكله ایشلنمیش، چوْخ شۇخ، تمیز و دوْلغون كوْلوْریته مالیك كئرامیكا ممولاتی تشكیل ائدیر. اوْنلارین دئكوْروندا چوْخ گئنیش تطبیق ائدیلن بنؤوشیی مۆحیطلی آچیق-ساری و شۇخ یاشیل رنگلی ناخیشلار خۆصوصی ایله قۆووتلی بدیی تأثیر بۇراخیر. آچیق-چهرایی آنقوْب فوْندا بۇ رنگلرین بیرگه تطبیقی طراوتلی و شۇخ گؤركم یارادیر.

اساساً ستیلیزه  ائدیلمیش نباتی و هنده‌سی دئكوْرو  اوْلان بۇ  قابلارین دئكوْروندا نادیر حاللاردا تصویرلره ده تصادوف ائدیلیر.

گئنیش یاییلمیش دئكوْراتیو موْتیو پالمئتكا (خۇرما آغاجی یارپاغی) و ستیلیزه ائدیلمیش سرو آغاجی   مۆختلیف واریاسییالی كوْمپوْزیسییا قۇرولوشوندا ایستیفاده ائدیلمیشدیر. فیقورلارین ایریلری‌نین، نازیك خطلرله اۇستالیقلا چكیلمه‌سی گؤستریر كی، اوْنلارین دئكوْرو باجاریقلی اۇستالارین الیندن چێخمیشدیر. زنگین دئكوْرو و گؤزل كوْلوْریتی اوْلان بۇ قاب نۆمونه‌لری یۆكسك بدیی كئیفیتلرینه گؤره سئچیلیر. اوْنلارین دئكوْرو بیر طرفدن قدیم عنعنه‌‌لردن قیدالانیرسا (آرخایك پالمئتكا موْتیوی ساسانی مدنیتی نۆمونه‌لری‌نین دئكوْرونو خاتیرلادیر)، دیگر طرفدن یاخین اؤلكلرین مۆعاصیر كئرامیكا ممولاتی ایله چوْخ اوْخشاردی.

رنگلی بوْیالارلا ایشلنمیش كئرامیكا ممولاتیندا جانلی تصویرلرین نادیر نۆمونه‌لرینه راست گلینیر. باكیدان تاپیلان قاب فراقمئنتینده قۇش، بئیلقاندان معلوم اوْلان قاب فراقمئنتینده پلنگ و حئیوان باشی‌نین بیر حیصه‌سی‌نین تصویری استثنا ائدیلسه، اوْن ایكی-اوْن اۆچ عصر كئرامیكاسی اۆچون سجیوی اوْلان اینسان، قۇش و حئیوان تصویرلرینه بۇ دؤورده دئمك اوْلار كی، چوْخ آز راست گلینیر.

بئیلقاندان تاپیلان بیر قاب  فراقمئنتینده  تصویر  اوْلونموش  اوْو  ائدن  آتلی فیقورو بۇ جهتدن چوْخ ماراقلیدیر. بۇ فراقمئنتده آتلی‌نین بدنی‌نین آشاغی حیصه‌‌سی سلامات قالمیشدیر. اوْو صحنه‌‌سی تصویر ائدیلمیش سۆژئتلی كوْمپوْزیسییادا، شرطی اۆسلوبدا ایشلنمیش آتلی فیقورو (بؤیوك آتین اۆستونده چوْخ كیچیك اینسان فیقورو) شرطی رنگلرله ده رنگلنمیشدیر. آت یاشیل، ایت بنؤوشیی، قاچان حئیوانلار ساری رنگده وئریلمیشدیر. آتلی‌نین ساری یهر اۆستونده چكیلمیش آیاغی و آتین ساری قوْتازلی بزیی خۆصوصی كوْنتراستلیقلا قئید ائدیلیر. قابین رنگ كوْنتراستلیغی پرینسیپی اساسیندا قۇرولموش كوْلوْریتی، فیقورلارین حركتینده‌كی مۆرككب ریتم و فوْنداكی علاوه‌‌ بؤیوك موْتیولری (یاشیل یارپاق و قؤنچه‌لر) اوْنو بدیی جهتدن خۆصوصیله گؤركملی ائدیر.

دوْققوز-اوْن عصر یاخین شرقین شیرلی ساخسی ممولاتیندا اینسان تصویری، خۆصوصن اوْنون سۆژئتلی تصویری معلوم دئییلدیر. بئیلقاندان 1957-جی ایلده تاپیلمیش آت باشی، قبله‌دن معلوم اوْلان، آنقوْبلا رسم ائدیلمیش قۇش تصویری گؤستریر كی، جانلی تصویرلرینه آذربایجانین ایلك دؤور شیرلی كئرامیكا ممولاتیندا آز دا اوْلسا تصادوف ائدیلیر. بئیلقان و قبله كئرامیكاسینداكی تصویرلرین اۇستالیقلا ایشلنمه‌سی گؤستریر كی، شیرلی كئرامیكانین ایلك اینكیشاف مرحله‌‌سینده اۇستالارین مۆعیین بدیی تصویر وردیشی اوْلموش و اوْنلار یۆكسك بدیی ذؤوقلو صنعت اثری یاراتماق باجاریغینا مالیك اوْلموشلار.

سككیز-اوْن عصرین دئكوْرلو، بوْیالارلا ایشلنمیش شیرلی كئرامیكاسی بئیلقاندا اؤزونون یۆكسك اینكیشافینی كئچیرمیشدیر. بۇ نؤو كئرامیكا زاقافقازییا، ایران، اوْرتا آسییا، خزر خاقانلیغی‌نین ساركئل شهریندن تاپیلان آنالوْژی كئرامیكا نؤولریله چوْخ اوْخشار خۆصوصیتلره مالیكدیر. اگر بئیلقان كئرامیكاسی ایران و اوْرتا آسییا كئرامیكاسی‌نین یئنیلیكلرینه بیگانه قالمامیشسا، ویزانتییادا و خزر خاقانلیغی‌نین كئرامیكاسینا بؤیوك تأثیری اوْلموشدور. زاقافقازییادان بۇ نؤو كئرامیكانین نادیر نۆمونه‌لری معلومدورسا، بئیلقاندا اوْ یۆكسك اینكیشاف سویه‌سینه چاتمیشدیر. 


بؤلوم لر: آزربایجان ، دیل و تاریخی،