قالب وبلاگ

گؤروندویو كیمی،"قاراوللی" سؤزونون ایلكین واریانتی اولان "قارابللی"پیس عمللرین ، گوناه ، چركین،ناقص، عومومیتله ، غیر اینسان عمللرینین بللی ائدیلمه سی ، آشكارلانماسی ، فاش ائدیلیب  گؤستریلمه سی دئمكدیر . بیزجه "قارابللی"سؤزو بیلاواسطه،"قارابللی" تاماشالارینین میدانا چیخماسی ایله علاقه دار یارانمیشدیر. چونكی "قارابللی"فولكلورجانری كیمی میدان تاماشالاری اوچون داها چوخ موناسیبیدی . سونرالار "قارابللی"كیچیك فونئتیك دئییشیكلییه اوغراغشقشض "قاراوللی"شكلینه دوشموشدور.

(واختیله"قاراوللی"تاماشالاریندا چیخیش ائتمیش120یاشلی طاهیر كیشی دئییردی كی ، قدیملرده قاراوللییه "قارابللی" دئییرمیشلر).

باشقا بیر آنلامدا "قارابللی"سؤزو قۆسۇرلۇ ،لكه لی ، معنوی عئیبلری ، گوناهی، چركین عملی اولان آداملار معناسی دا وئریردی.چونكی قاراوللیلر و "قاراوللی" تاماشالاری بو جور پیس ، رییاكار ، حیله گر ، آمانسیز ،رۆشختخوْر ، اخلاقسیز آداملاری بللی ائدیر. آشكارا چیخاریب گؤستریر، تنقید و ایفشا ائدیردی.تصادوفلی  دئییل كی ، ایندی ده ائل آراسیندا غیری آدی خوصوصییاتلاری ایله سچیلن ، خوشاگلمز جهتلری اوستونلوك تشكیل ائدن آداملارا " فیلان كس قاراوللی آدامدیر" ، "سن نه قاراوللی آدامسان" ایفاده لری دئییملری ایله موراجیعت ائدیرلر. دئمه لی ، بو مولاحظه یئنی " قارابللی" – قارا وللی" وئرسییاسی داها منطیقلی ، داها آغلاباتاندیر.

"قاراوللی" سؤزو ایله باغلی اولان بیر ماراقلی مقام حققیندا دا دانیشماق یئرینه دوشردی.حاضیردا خالق آراسیندا بعضن بیر آدام آغلاباتمایان،غیر عادی ایناندیریجی اولمایان و یا آز ایناندیریجی اولان ، اینسان درراكه‌سیندن كنار بیر احوالات دانیشدیقدا "قاراوللی دانیشما"،"سن قاراوللی دانیشیرسان"- دئییرلر. بو ایفاده ایسه پارئمیولوژی واحید كیمی یالان ، حقیقته اوخشامایان و یا آز اوخشایان ، بوش- بوش دانیشماق معناسی وئریر. بو ایفاده نین كؤكونده ایسه "قاراوللی" جانری نین بعضی المنتلری اؤزونو گؤسترمكده دیر.

"قاراوللی"نین مضمونونا گؤره نؤولریندن بیری اولان "یالان- پالان"قاراوللی لرینده تصویر ائدیلن یالان ، حقیقته بنزه‌مه‌ین ، غیر عادی احوالاتلاری – " كوله كلی دئرینین دیبینده  قاریشقا شیلاق آتدی، ده وه نین بوینوزو سیندی، دوشدو دریایا، اوزه – اوزه گئتدی هشترخانا،اون گوندن سونرا خبر گئلدی كی ، ده وه نین بوینوزونی هشترخاندا – امیرجانقولو حامامیدا آیدا اون بئش تومنه جامادارلیق ائلییر". و یا "اؤزوم آلتی یوخ قازاندا دووشانین اتینی قووردوم. حامیمیز یئدیك ، دویدوق، هله آرتیق دا قالدی.

آرتیغینیدا باغلادیق قوشاغیمیزا ، بیر خوروز عمله گلدی.بو خوروزو میندیك یولا دوزلدیك ، قاباغیمیزا بیر چای چیخدی. چایدان تاپدیق بیر پالان ، پالانی سؤكدوك.ایچیندن بیر كیتاب چیخدی. اوخودوق، گؤردوك هامیسی یالان" و غیر. بو كیمی "حقیقته اوخشامایان احوالاتلاری" – المنتلری بونا میثال گؤسترمك اولار.

"آزربایجان دیلینین ایضحالی لوغتی " نده ده " قاراولیی دانیشماق:دئییمینه اویغون گلن بئله معلومات وئریلیر:"قاراوللی ، آزربایجان خالق یارادیجیلیغیندا مؤوضۇسۇ معیشتده اولان  احوالاتلاردان آلینمیش مضحكه لی جانر".

قاراوللی ناغیللا لطیفه آراسیندا دایانان بیر جانر اولدغوندان اوندا ناغیلا و لطیفیه اوخشار جهتلر، هم ده اونلاردان فرقلی خوصوصییاتلر واردیر.ایندییه قدر فولكلوشوناسلیغیمیزدا و ادبییاتشوناسلیغیمیزدا قاراوللی جانری حاققیندا دا بیر چوخ تدقیقاتچی عالیملر فرقلی فیكیرلر سؤیلمیشلر.

لاكین بو فیكیرلر احاطه لی اولماییب،قیسا،معلومات خاراكتری داشیمیشدیر.


بؤلوم لر: خالق شیفاهی ادبییاتی،